Bugünün Haberi
17 Haziran 2025, 18:49
28

Yer Altında Şok Keşif Kayalar Sıvı Gibi Akıyor!

Bilim insanları, gezegenimizin iç yapısına dair ezber bozan bir keşfe imza attı. ETH Zürih Üniversitesi'nden bir ekip, Dünya'nın yüzeyinin 2 bin 700 kilometre altında, mantonun derinliklerinde katı haldeki kayaların çok yavaş ama sürekli bir şekilde aktığını ortaya koydu. Bu şaşırtıcı "kaya akıntısı", gezegenimizin birçok jeolojik sürecinin ardındaki görünmeyen gücü oluşturabileceği düşünülüyor.
Yer Altında Şok Keşif Kayalar Sıvı Gibi Akıyor!

Bu keşif, bilim insanlarının uzun süredir şüphelendiği ancak ilk kez doğrudan gözlemle doğrulanan bir durumu gözler önüne serdi: Derinlerdeki kaya, tıpkı kaynayan bir su tenceresindeki gibi konveksiyon akımlarıyla hareket ediyor. Araştırmanın başyazarı Profesör Motohiko Murakami, "Keşfimiz, Dünya’nın yalnızca yüzeyde değil, iç kısmında da hareket halinde olduğunu gösteriyor" dedi. Bu durum, erimiş magma gibi tamamen sıvı ya da yüzeyde gördüğümüz kırılgan kaya gibi tamamen katı olmayan, kendine özgü bir kaya akışı türünü ifade ediyor.

Jeolojik Süreçlerin Görünmeyen Motoru

Bu teorinin doğrulanmasıyla bilim insanları, artık Dünya’nın derinliklerinde gizli kalan kaya akıntılarını haritalandırmaya başlayabilecek. Bu akıntıların bir gün volkanik patlamaları, depremleri, tektonik levha hareketlerini ve hatta Dünya’nın manyetik alanını tetikleyen "görünmeyen motoru" açıklayabileceği düşünülüyor. Murakami, bu keşfi "bulmacanın eksik kalan parçasını bulduk" olarak yorumladı.

Media content

Mantonun "D Katmanı"nda Alışılmadık Bir Dinamik

Dünya, kabuk, manto ve çekirdek olmak üzere üç ana katmana ayrılıyor. Bu çarpıcı keşif, mantonun "D katmanı" olarak bilinen ve alışılmadık özellikler gösteren bölgesinde yapılan araştırmalarla ortaya çıktı. Depremlerden yayılan sismik dalgalar bu katmana ulaştığında, aniden hızlanıyor; bu da dalgaların farklı bir maddeye girdiğini düşündürüyor.

Yani, D katmanı aslında yüzeyin 2 bin 700 kilometre altında yer alan dev bir yer altı kaya akıntısı. Bu akıntı çok yavaş—yılda yalnızca birkaç santimetre hızla—hareket etse de, milyarlarca yıllık zaman diliminde devasa bir yer değiştirme yaratıyor. Uzmanlar, mantonun her ne kadar katı bir yapıya sahip olsa da, uzun zaman ölçeklerinde sıvı gibi akabildiğini belirtiyor. Yılda sadece birkaç santimetrelik bir hareketin bile dört milyar yıllık bir süreçte devasa bir yer değiştirme anlamına gelmesi, Dünya'nın derinliklerindeki gizli dinamikleri anlamada önemli bir kilometre taşı olarak görülüyor.

16 Temmuz 2025, 22:45
8

Su Krizi İçin Devrim! Yapay Zeka Sayesinde Milyonlarca Ton Su Kurtarılabilir

Su krizine karşı Türk bilim insanından ezber bozan çözüm geldi. Hülya Tomak’ın geliştirdiği platform, tesislerin su ve enerji kullanımını optimize ediyor. Detaylar haberimizde...
Su Krizi İçin Devrim! Yapay Zeka Sayesinde Milyonlarca Ton Su Kurtarılabilir

Nüfus artışı, kentleşme ve artan tüketim alışkanlıkları nedeniyle küresel ölçekte su krizi derinleşirken, biyokimyager Hülya Tomak’ın kurucusu olduğu yerli girişim Blueit, bu alanda çığır açıyor. Geliştirdikleri yapay zeka destekli dijital platform sayesinde, endüstriyel tesislerde ve ticari yapılarda su ve atık su sistemleri uçtan uca dijital olarak izleniyor, yönetiliyor ve optimize ediliyor. Tomak’ın deyimiyle bu sistem, tesislerin “su tomografisini” çekerek kayıp-kaçakları ve verimsiz süreçleri tespit ediyor. Platform, bu sayede hem suyun doğru kullanılmasını hem de enerji tüketiminin minimize edilmesini sağlayarak sürdürülebilirliğe önemli katkı sunuyor.

Dijital Su Yönetiminde Yeni Dönem

Yapay zeka algoritmaları sayesinde gerçek zamanlı veri analizi yapan platform, su kullanımını şeffaf ve akıllı hale getiriyor. Hülya Tomak, bu girişimle yalnızca teknik çözümler sunmakla kalmadıklarını, aynı zamanda toplumsal düzeyde su farkındalığını artırmayı da hedeflediklerini vurguluyor. Blueit platformu sayesinde hem kamu hem özel sektör, su kaynaklarını daha verimli yönetebilecek ve ciddi maliyet tasarrufu elde edebilecek. Uzmanlara göre bu teknolojinin yaygınlaşması, iklim krizine karşı mücadelede önemli bir koz haline gelebilir. Giderek artan talep ve azalan kaynaklar karşısında, böyle inovatif çözümler hayati rol oynuyor.

İlginizi Çekebilecek Haberlerimiz

Aşağıya kaydırmaya devam edin...