Bugünün Haberi
30 Haziran 2025, 21:28
14
(Güncellendi: 30 Haziran 2025, 21:28)

Belde Kanal Daralması (Spinal Stenoz) Nedir? Çağımızın Ağrı Kaynağı ve Çözüm Yolları

Omurilik ve sinir köklerinin geçtiği omurga kanalının çeşitli nedenlerle daralması sonucu ortaya çıkan "belde kanal daralması" veya tıbbi adıyla "spinal stenoz", özellikle orta ve ileri yaşlarda sıkça görülen, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren bir rahatsızlıktır. Yürüme güçlüğü, bacaklarda uyuşma ve ağrı gibi şikayetlerle kendini gösteren bu durum nedir, neden oluşur ve nasıl tedavi edilir?
Belde Kanal Daralması (Spinal Stenoz) Nedir? Çağımızın Ağrı Kaynağı ve Çözüm Yolları

İnsan omurgası, vücudumuzun dik durmasını sağlayan, hareket etmemize olanak tanıyan ve en önemlisi, beyinden vücuda yayılan sinirlerin geçtiği omuriliği koruyan hayati bir yapıdır. Omuriliğin içinden geçtiği kemik kanala spinal kanal adı verilir. Çeşitli faktörlere bağlı olarak bu kanalın daralması ve içindeki omurilik ile sinir köklerine baskı yapması durumuna spinal stenoz denir. En sık bel bölgesinde (lomber spinal stenoz) görülmekle birlikte, boyun bölgesinde de (servikal spinal stenoz) ortaya çıkabilir. Spinal stenoz, çoğu zaman yavaş ilerleyen kronik bir durumdur ve belirtileri zamanla kötüleşebilir.



Spinal Stenoz Neden Oluşur?


Spinal stenoz genellikle yaşlanma ile ilişkili dejeneratif değişiklikler (yıpranma ve aşınma) sonucu ortaya çıkar, ancak bazı durumlarda genç yaşlarda da görülebilir. Başlıca nedenler şunlardır:

  • Yaşlanma ve Dejeneratif Değişiklikler: En yaygın nedendir. Yaşlandıkça omurlar arasındaki diskler su kaybeder, incelir ve esnekliğini kaybeder. Omurgayı stabilize etmeye çalışan vücut, kemiklerde yeni büyümeler (kemik çıkıntıları veya osteofitler, halk arasında kireçlenme olarak bilinir) oluşturabilir. Bu çıkıntılar ve kalınlaşan bağlar (ligamentler) omurilik kanalına doğru uzanarak daralmaya yol açar.
  • Omurga Fıtıkları: Omurlar arasındaki disklerin yıpranarak dışarı doğru taşması veya fıtıklaşması, sinir köklerine doğrudan baskı yapabileceği gibi, spinal kanalı da daraltabilir.
  • Kalınlaşmış Bağlar (Ligamentum Flavum Hipertrofisi): Omurgayı bir arada tutan bağlar (özellikle ligamentum flavum), yaşla birlikte kalınlaşarak ve sertleşerek omurilik kanalını daraltabilir.
  • Osteoartrit (Eklem Kireçlenmesi): Omurgadaki faset eklemlerin kireçlenmesi ve büyümesi, kanalın daralmasına katkıda bulunur.
  • Travmalar ve Omurga Yaralanmaları: Omurgada meydana gelen kırıklar, çıkıklar veya diğer travmatik durumlar, kanalın yapısını bozarak daralmaya yol açabilir.
  • Omur Kayması (Spondilolistezis): Bir omurun diğerinin üzerine kayması durumu, spinal kanalı daraltabilir ve sinirler üzerinde baskı oluşturabilir.
  • Doğuştan Gelen Dar Kanal: Bazı kişilerde omurilik kanalı doğuştan diğer insanlara göre daha dar olabilir. Bu durumda, dejeneratif değişiklikler daha erken yaşlarda semptomlara yol açabilir.
  • Omurga Tümörleri veya Kistleri: Nadiren, omurilik içinde veya çevresinde oluşan tümörler veya kistler, alanı daraltarak sinirleri sıkıştırabilir.
  • Romatizmal Hastalıklar: Romatoid artrit gibi bazı iltihaplı eklem hastalıkları, omurgada yapısal değişikliklere ve spinal stenoza neden olabilir.


Spinal Stenoz Belirtileri Nelerdir?


Spinal stenoz belirtileri genellikle yavaş başlar ve zamanla şiddetlenebilir. En tipik belirti, yürüme ile ortaya çıkan ve dinlenmeyle azalan bacak ağrısı ve uyuşmadır. Bu duruma nörojenik kladikasyon denir ve halk arasında "vitrin hastalığı" olarak da bilinir, çünkü hastalar yürürken durup vitrinlere bakma bahanesiyle dinlenmek zorunda kalırlar.

Başlıca belirtiler şunlardır:

  • Bacaklarda Ağrı, Uyuşma veya Karıncalanma: En yaygın belirtidir. Ağrı genellikle kalçadan başlayıp baldır ve ayaklara kadar yayılabilir. Tek veya iki bacakta da görülebilir.
  • Yürüme Güçlüğü ve Mesafede Kısalma: Hastalar, belirli bir mesafeyi yürüdükten sonra bacaklarda hissedilen ağrı, kramp ve güçsüzlük nedeniyle durup dinlenme ihtiyacı hissederler. Kısa yürüyüşlerden sonra bile bu durum ortaya çıkabilir.
  • Ayakta Durmakla Artan Şikayetler: Uzun süre ayakta durmak veya yürümek şikayetleri artırırken, oturmak veya öne doğru eğilmek genellikle rahatlama sağlar.
  • Bacaklarda Güçsüzlük: İlerlemiş durumlarda bacaklarda veya ayaklarda belirgin güç kaybı yaşanabilir.
  • Denge Problemleri: Özellikle boyun bölgesindeki daralmalarda veya ileri vakalarda denge ve koordinasyon sorunları görülebilir.
  • İdrar ve Dışkı Kontrol Bozuklukları: Çok nadir ve ileri vakalarda, omuriliğe yapılan ciddi baskı nedeniyle idrar veya dışkı kontrolünde sorunlar (idrar kaçırma, kabızlık) ortaya çıkabilir. Bu durum acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir işarettir.
  • Bel Ağrısı: Şikayetler genellikle bacaklarda yoğunlaşsa da, bel ağrısı da görülebilir. Ancak genellikle bel fıtığı kadar şiddetli olmayabilir.


Media content

Spinal Stenoz Tanısı ve Tedavisi


Spinal stenoz tanısı, hastanın detaylı öyküsü, fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konulur. MR (Manyetik Rezonans), spinal kanalın daralmasının derecesini ve sinir kökleri üzerindeki baskıyı en iyi gösteren görüntüleme yöntemidir. Bilgisayarlı tomografi (BT) ve röntgen de tanıda yardımcı olabilir.

Tedavi, semptomların şiddetine, darlığın derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.


1. Konservatif Tedaviler (Ameliyatsız Yöntemler)


Hafif ve orta dereceli vakalarda ilk tercih genellikle ameliyatsız yöntemlerdir:

  • İlaç Tedavisi: Ağrıyı ve iltihabı azaltmak için non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ'ler), kas gevşeticiler veya nöropatik ağrı ilaçları kullanılabilir.
  • Fizik Tedavi: Uzman bir fizyoterapist eşliğinde yapılan egzersizler, bel ve karın kaslarını güçlendirerek omurgayı destekler, esnekliği artırır ve ağrıyı azaltır. Yürüme dayanıklılığını artırmaya yönelik özel programlar da uygulanabilir.
  • Enjeksiyonlar (Epidural Enjeksiyonlar): Omurilik çevresindeki boşluğa (epidural alan) uygulanan kortizon enjeksiyonları, sinir kökü iltihabını azaltarak ağrıyı geçici olarak hafifletebilir.
  • Yaşam Tarzı Değişiklikleri: İdeal kiloyu korumak, düzenli egzersiz yapmak (özellikle yüzme, bisiklet sürme gibi omurgaya yük bindirmeyen sporlar), ergonomik çalışma düzeni oluşturmak ve doğru duruş alışkanlıkları kazanmak çok önemlidir.
  • Manuel Terapi ve Diğer Destekleyici Tedaviler: Uzman ellerde uygulanan manuel terapi, osteopati veya akupunktur gibi destekleyici tedaviler de semptomatik rahatlama sağlayabilir.


2. Cerrahi Tedavi


Konservatif tedavilere yanıt vermeyen, şiddetli ağrı, ilerleyici güç kaybı, yürüme mesafesinde belirgin kısalma veya idrar/dışkı kontrolünde bozukluk gibi ciddi nörolojik semptomları olan hastalarda cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi yöntemde amaç, daralmış olan omurilik kanalını genişleterek sinirler üzerindeki baskıyı kaldırmaktır (dekompresyon).

  • Laminektomi: En sık uygulanan cerrahi yöntemlerden biridir. Omurların arka kısmındaki lamina adı verilen kemik yapıların bir kısmının veya tamamının çıkarılmasıyla kanal genişletilir.
  • Füzyon (Sabitleme): Bazı durumlarda, dekompresyon sonrası omurgada stabiliteyi sağlamak için omurlar birbirine vidalar ve çubuklarla sabitlenebilir.
  • Minimal İnvaziv Cerrahi: Daha küçük kesilerle ve daha az doku hasarıyla yapılan kapalı cerrahi teknikler, iyileşme sürecini kısaltabilir.

Spinal stenoz, doğru teşhis ve uygun tedaviyle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Eğer yukarıdaki belirtileri yaşıyorsanız veya şüphe duyuyorsanız, bir Beyin ve Sinir Cerrahisi uzmanına veya Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanına başvurarak detaylı bir muayene ve değerlendirme yaptırmanız büyük önem taşımaktadır. Unutmayın, erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurmak ve yaşam kalitenizi korumak için hayati öneme sahiptir.

16 Temmuz 2025, 14:55
7

"Delirten Hastalık" Olarak Bilinen Trigeminal Nevraljiye Dikkat! En Çok 50 Yaş Üstünü Vuruyor

Halk arasında 'delirten hastalık' veya 'intihar hastalığı' olarak anılan trigeminal nevralji, yüzün bir yarısında aniden başlayan ve şiddetli ağrılarla kendini gösteren bir nörolojik durum. Genellikle 50 yaş üstü bireylerde daha sık görülen bu rahatsızlığa, kadınlarda erkeklere oranla daha fazla rastlanıyor. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Abuzer Güngör, trigeminal nevraljinin tanımından tedavi yöntemlerine kadar önemli açıklamalarda bulundu.
"Delirten Hastalık" Olarak Bilinen Trigeminal Nevraljiye Dikkat! En Çok 50 Yaş Üstünü Vuruyor

Trigeminal Nevralji Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Prof. Dr. Abuzer Güngör'ün tanımına göre, trigeminal nevralji, yüzünüze hafifçe dokunduğunuzda veya sadece yemek yerken bile aniden başlayan, elektrik çarpması benzeri bir acının tüm başınıza yayıldığı, tarifi zor bir ağrıdır. Bu hastalık, beşinci kafa siniri olan trigeminal sinirin etkilenmesiyle ortaya çıkar. Trigeminal sinir, yüzün duyu bilgisini beyne taşıyan kritik bir sinirdir.

Hastalığın tipik belirtileri şunlardır:

  • Ani ve Şiddetli Ağrılar: Yüzün tek tarafında, şimşek çakması gibi keskin, kısa süreli ancak tekrarlayıcı ağrı atakları.
  • Tetikleyici Faktörler: Diş fırçalama, konuşma, çiğneme gibi basit uyaranlarla tetiklenme yaşanması.
  • Tek Taraflılık: Ağrı genellikle yanak, çene, dudak ve göz çevresinde yoğunlaşır ve sıklıkla yüzün sadece bir tarafında hissedilir.

Prof. Dr. Güngör, bu hastalığın bazen tetkiklerde kolayca görünmediğini ancak yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürdüğünü vurguluyor.

Kimler Risk Altında? Trigeminal Nevraljinin Nedenleri

Prof. Dr. Güngör, trigeminal nevraljinin belirli demografik gruplarda ve durumlarda daha sık görüldüğünü belirtiyor:

  • Yaş: Genellikle 50 yaş üstü bireylerde daha sık görülür.
  • Cinsiyet: Kadınlarda daha sık rastlanır.
  • En Sık Neden: Trigeminal sinire baskı yapan bir damarın varlığı.
  • Nadir Nedenler: Nadir durumlarda tümörler veya multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklar da etken olabilir.

Tanı Süreci: Diş Ağrısıyla Karıştırmayın!

Trigeminal nevralji, belirtileri nedeniyle sıklıkla diş ağrısıyla karıştırılır. Prof. Dr. Güngör, birçok hastanın bu nedenle yanlışlıkla diş çektirdiğini ve doğru tanının büyük önem taşıdığını belirtiyor.

Doğru tanı süreci şu adımları içerir:

  1. Klinik Öykü: Hastanın ağrının tipi, süresi ve tetikleyicileri hakkında detaylı bilgi vermesi.
  2. Manyetik Rezonans (MR) Görüntüleme: Sinire baskı yapan bir damar ya da kitle olup olmadığının araştırılması için MR görüntüleme yapılması.

Tedavi Yöntemleri: İlaçtan Cerrahiye Geniş Yelpaze

Prof. Dr. Güngör, trigeminal nevralji için çeşitli tedavi yöntemlerinin bulunduğunu ve her hastaya özel bir yaklaşım gerektiğini ifade etti:

  • İlaç Tedavisi: Genellikle antiepileptik ilaçlarla ağrı kontrolü sağlanır. Ancak bu ilaçlar zamanla etkisini kaybedebilir veya yan etkileri tolere edilemez hale gelebilir.
  • Girişimsel Tedaviler (Radyofrekans): Cerrahiye uygun olmayan hastalar için etkili bir yöntemdir. İnce bir iğneyle sinire ulaşılır ve ağrı ileten lifler özel ısı tekniğiyle devre dışı bırakılır.
  • Cerrahi Tedavi (Mikrovasküler Dekompresyon): Bu yöntem, trigeminal nevralji tedavisinde altın standart olarak kabul edilir. Sinire baskı yapan damar mikroskop altında ayrılır. Genellikle retrosigmoid yaklaşımla yapılan bu işlem, günümüzdeki bilgi birikimi, ileri görüntüleme teknikleri ve mikroskobik cerrahi deneyimi sayesinde yüksek başarı oranlarına sahiptir.

Prof. Dr. Güngör, doğru hasta seçimi, doğru cerrahi teknik ve kişiye özel planlama ile çok yüksek başarı oranlarına ulaşılabileceğinin altını çizerek, hastaya gerçekçi bilgi vermenin hekimlik sorumluluğu olduğunu ekledi.

İlginizi Çekebilecek Haberlerimiz

Aşağıya kaydırmaya devam edin...