Diz eklemi, vücudumuzun en karmaşık ve hareketli eklemlerinden biridir. Bu hareketliliği sağlayan ve sürtünmeyi azaltan sinovyal sıvı adı verilen özel bir kayganlaştırıcı sıvı bulunur. Normalde bu sıvı eklem içinde dengeli bir şekilde bulunur. Ancak dizde meydana gelen bazı problemler, sinovyal sıvının fazla üretilmesine ve bu fazla sıvının dizin arka kısmında birikerek bir kese oluşturmasına neden olabilir. İşte bu içi sıvı dolu kese, Baker kisti olarak tanımlanır. Adını, bu rahatsızlığı ilk kez tanımlayan 19. yüzyıl hekimi Dr. William Morrant Baker'dan almıştır. Baker kistleri iyi huylu olup, kanserli bir oluşum değildir.

Baker Kisti Neden Oluşur?

Baker kistleri genellikle altta yatan başka bir diz problemi sonucunda ortaya çıkar. Diz ekleminde aşırı sıvı üretimine neden olan durumlar, kistin oluşmasına zemin hazırlar. En yaygın nedenler şunlardır:

• Menisküs Yırtıkları: Dizde sık görülen menisküs yırtıkları, eklemde tahrişe ve sinovyal sıvı üretiminin artmasına neden olabilir. Bu sıvı, yırtık bölgeden diz arkasına sızarak kist oluşturur.
• Osteoartrit (Diz Kireçlenmesi): Yaşa bağlı eklem kıkırdağının aşınması ve dejenerasyonu, eklemde iltihaplanmaya ve sıvı artışına yol açabilir.
• Romatoid Artrit: Eklem iltihabına neden olan otoimmün bir hastalık olan romatoid artrit, Baker kisti oluşum riskini artırabilir.
• Diğer Eklem İltihapları: Gut hastalığı gibi diğer iltihaplı eklem hastalıkları da Baker kistine yol açabilir.
• Diz Yaralanmaları: Dizde meydana gelen travmalar, burkulmalar veya diğer yaralanmalar da eklemde şişliğe ve sıvı birikimine neden olarak kist oluşumunu tetikleyebilir.
• Çocuklarda: Yetişkinlerden farklı olarak, çocuklarda Baker kisti genellikle diz eklem kapsülünün arka tarafının fıtıklaşmasından kaynaklanabilir ve altta yatan başka bir problem olmayabilir.

Baker Kisti Belirtileri Nelerdir?

Baker kistleri, küçük boyutlarda olduklarında genellikle herhangi bir belirti vermezler ve rastlantısal olarak başka bir nedenle yapılan MR veya ultrason gibi görüntülemelerde tespit edilebilirler. Ancak kist büyüdükçe veya iltihaplandıkça bazı belirtiler ortaya çıkabilir:

• Diz Arkasında Şişlik: En belirgin belirtidir. Dizinizin arkasında ele gelen, yumuşak veya gergin bir kitle fark edebilirsiniz. Bu şişlik, diz büküldüğünde daha az belirgin hale gelebilir.
• Diz Ağrısı: Şişlikle birlikte veya şişlik olmadan diz arkasında ağrı hissedilebilir. Ağrı genellikle dizi tamamen uzatırken veya bükerken, fiziksel aktivitelerden (koşu, uzun yürüyüş) sonra veya uzun süre ayakta kalındığında artabilir.
• Gerginlik veya Dolgunluk Hissi: Diz arkasında sürekli bir gerginlik veya dolgunluk hissi yaşanabilir.
• Hareket Kısıtlılığı: Kistin büyüklüğüne bağlı olarak dizin tam olarak bükülmesi veya düzleştirilmesi zorlaşabilir. Dizde sertlik veya takılma hissi olabilir.
• Baldırda Şişlik veya Ağrı: Çok büyük kistler nadiren de olsa patlayabilir. Kistin patlamasıyla içindeki sıvı baldıra doğru sızar ve şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık ve hatta morarma gibi belirtilere neden olabilir. Bu durum, bacak damarlarında kan pıhtısı (derin ven trombozu) ile karıştırılabileceğinden acil tıbbi müdahale gerektirir.
• Sinir Sıkışması: Nadiren, büyük kistler çevre sinirlere baskı yaparak uyuşma veya karıncalanma gibi sinir sıkışması belirtilerine yol açabilir.

Baker Kisti Tedavisi

Baker kistinin tedavisi, genellikle kistin altında yatan ana nedeni hedef alır. Çoğu zaman kistin kendisi değil, onu oluşturan temel problem tedavi edildiğinde Baker kisti de kendiliğinden küçülür veya kaybolur.

1. Konservatif Tedaviler (Ameliyatsız Yöntemler):
2. • Dinlenme ve Buz Uygulaması: Ağrılı dönemlerde dizin dinlendirilmesi ve buz uygulaması şişliği ve ağrıyı azaltabilir.
   • Anti-inflamatuar İlaçlar: Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ'ler), iltihabı ve ağrıyı kontrol altına almak için kullanılabilir.
   • Fizik Tedavi: Dizdeki hareketliliği artırmak, kasları güçlendirmek ve esnekliği sağlamak için fizyoterapi önerilebilir.
   • Enjeksiyonlar: Doktor, kist içine kortizon enjeksiyonu yapabilir. Bu, iltihabı azaltarak kistin küçülmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, ultrason eşliğinde kistin içindeki sıvının boşaltılması (aspirasyon) da yapılabilir. Ancak kist tekrarlayabilir.
   • Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Menisküs yırtığı, kireçlenme veya romatizmal hastalık gibi kiste neden olan durumların tedavi edilmesi, Baker kistinin gerilemesinde en etkili yöntemdir.
2. Cerrahi Tedavi:
3. • Baker kisti ameliyatı nadiren gereklidir. Genellikle, kist çok büyükse, şiddetli ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden oluyorsa veya diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermiyorsa düşünülür. Cerrahi müdahalede kist alınır. Ancak cerrahi sonrası dahi kistin tekrarlama olasılığı bulunmaktadır.

Eğer dizinizin arkasında bir şişlik fark ederseniz veya yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, doğru teşhis ve uygun tedavi planı için mutlaka bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurmalısınız. Erken teşhis, daha etkili bir tedavi sürecine olanak tanır.