Zeytin adını alan yavru goril, 22 Aralık 2024'te İstanbul Havalimanı'ndaki kargo bölümünde kaçak yollarla Nijerya'dan Tayland'a götürülmeye çalışılırken ele geçirilmişti. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından koruma altına alınan Zeytin, geçen yedi ayda hâlâ Türkiye’de tutuluyor. Gorilin neden hâlâ iade edilmediği sorusu, hayvan hakları savunucuları ve uzmanlar arasında tartışma konusu olmaya devam ediyor. Yasal süreçte yer alan taraflardan biri olan Nijerya hükümeti ve CITES (Nesli Tehlike Altındaki Yaban Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticareti Sözleşmesi) yetkilileri, sürecin karmaşıklığı ve prosedürel detayları nedeniyle geri dönüşün henüz tamamlanamadığını belirtiyor. Ancak bir gorilin uzun süre doğal ortamından ve türdeşlerinden uzak kalmasının, gelişiminde ciddi fiziksel ve psikolojik etkiler bırakabileceği vurgulanıyor.

Türkiye'deki Bekleyiş Gelişimini Nasıl Etkiliyor?

BBC Türkçe’ye konuşan uzmanlar, Zeytin’in hala Türkiye’de bulunmasının hayvanın davranışsal gelişimini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekiyor. Yavru gorillerin sosyal bağlarla büyüdüğü ve türdeşlerinden öğrenerek geliştiği bilinirken, Zeytin’in izole bir ortamda uzun süre kalmasının stres, davranış bozuklukları ve sosyal gelişim geriliği gibi sonuçlar doğurabileceği ifade ediliyor. CITES kuralları, el konulan yabani hayvanların ya menşe ülkesine ya da uygun bir koruma merkezine iade edilmesini öngörüyor. Ancak bürokratik süreçlerin uzaması, Zeytin’in hâlâ Türkiye’de kalmasına neden oluyor. Bu durum hem Türkiye’nin yükümlülüklerini hem de hayvan refahı konusundaki etik sorumluluklarını tartışmaya açıyor. Taraf ülkelerden somut adımlar atılmaması halinde, Zeytin’in durumu daha geniş bir çevresel ve diplomatik krize dönüşebilir.