Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan yeni sosyoekonomik seviye (SES) verileri, Türkiye genelinde 26 milyondan fazla hanenin sosyal ve ekonomik yapısını ortaya koydu. Çalışmada hanehalklarının gelir düzeyi, ortalama eğitim süresi ve meslek bilgileri dikkate alınarak “en üst”, “üst”, “üst altı”, “üst orta”, “alt orta”, “alt” ve “en alt” olmak üzere yedi farklı sosyoekonomik grup belirlendi. Elde edilen bulgular, Türkiye’nin sosyoekonomik açıdan derin bir farklılaşma yaşadığını gösteriyor. Özellikle büyükşehirlerde “en üst” ve “üst” gruplardaki hanelerin oranı dikkat çekici bir şekilde artarken, küçük illerde ve kırsal bölgelerde “alt” ve “en alt” gruplardaki yoğunluk dikkat çekiyor. Bu durum, hem gelir adaletsizliğini hem de eğitim ve meslek farklılıklarını yeniden gündeme taşıdı.

Büyükşehirler ile Küçük İller Arasındaki Uçurum
Verilere göre İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropollerde yaşayan hanelerin önemli bir kısmı üst sosyoekonomik seviyelerde yer alırken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki bazı illerde alt ve en alt grupların ağırlıkta olduğu görülüyor. Bu farklılık yalnızca gelir düzeyinden değil, aynı zamanda eğitim süresinden ve mesleki dağılımdan da kaynaklanıyor. Büyükşehirlerde ortalama eğitim süresinin daha yüksek olması ve nitelikli işlerde çalışanların oranının fazla olması, üst grupların oranını artırıyor. Ancak kırsal bölgelerde eğitim süresinin kısalığı ve tarım ile düşük gelirli işlerin yaygınlığı, haneleri alt gruplara itiyor. Uzmanlara göre, TÜİK’in bu çalışması Türkiye’de sosyoekonomik dengesizliklerin hangi boyutlara ulaştığını göstermekle kalmıyor, aynı zamanda politika yapıcılar için önemli bir yol haritası sunuyor. Sosyoekonomik uçurumun azaltılması için eğitim yatırımları, istihdam politikaları ve bölgesel kalkınma programlarının daha etkin uygulanması gerektiği vurgulanıyor.