İlk kez 1808 yılında Sir Humphrey Davy tarafından keşfedilen magnezyumun, günümüzde 300'den fazla enzimin çalışması için kilit bir role sahip olduğu biliniyor. Vücudumuz bu değerli elementi kendi başına üretemediği için dışarıdan besinler yoluyla alması gerekiyor. Ortalama bir yetişkinde yaklaşık 24 gram magnezyum bulunuyor ve bu rezervin sürekli yenilenmesi şart.

Vücudumuzdaki magnezyumun %60'ı kemik ve dişlerde, %40'ı ise yumuşak dokularda (kaslar) yer alırken, sadece %1'i kanda bulunur. Özellikle beyin ve kalpte diğer organlardan daha yoğun olarak bulunan magnezyum, kan tahlillerinde düşük miktarda bulunması nedeniyle eksikliği her zaman doğrudan göstermeyebilir.

Magnezyumun Sağlık İçin Faydaları

Magnezyum, metabolizmamız için sayısız fayda sunar. Temel işlevlerini en çok bulunduğu kan ve kas sistemlerinde gösteren magnezyum; kasların güçlenmesi, protein sentezi, enzim sistemi aktivitesi ile hücrelerin büyümesi ve yenilenmesinde önemli rol oynar.

Magnezyumun başlıca faydaları:

• Hormon Düzenlemesi: İnsülin, tiroid hormonları, östrojen, testosteron, DHEA gibi hormonların düzenlenmesinde etkilidir.
• Sinir İletimi: Sinir hücreleri arasında iletimi sağlayan nörotransmitterlerin (dopamin, katekolamin, serotonin, GABA) üretiminde ve iletiminde rol oynar.
• Mineral ve Elektrolit Dengesi: Vücuttaki mineral ve elektrolitlerin iletilmesinde kilit bir rol oynar.
• Hücresel Fonksiyonlar: Hücre zarının elektriksel potansiyelini değiştirerek birçok hormonun, besinin ve nörotransmitterin alınımının ve salınımının kontrolünde görev alır.
• Diğer Minerallerle Etkileşim: Vücuttaki kalsiyum ve potasyumun işlevini artırır. Magnezyum eksikliğinde, magnezyuma bağımlı bir enzim olan Na+-K+-ATPaz aktivitesi azalır ve hücrenin potasyum tutma kapasitesi düşer.
• Ağır Metal Koruması: Hücrelerimizi alüminyum, nikel, kadmiyum, civa ve kurşun gibi zararlı elementlerden korur.
• Enerji Metabolizması: Glikoliz, oksidatif fosforilasyon, nükleotid metabolizması, protein sentezi gibi enerji metabolizması ile ilgili birçok reaksiyonda merkezi bir rol oynar.

Magnezyum vücudumuza bağırsaklardan emilerek girer ve böbreklerden atılır. Emilimi için D vitamini ve paratiroid hormonunun yeterli düzeyde olması gerekmektedir.

Magnezyum Eksikliği Belirtileri: Vücudunuzun Sinyallerini Tanıyın

Magnezyum eksikliği, tıpta hipomagnezemi olarak adlandırılır. Hastaneye yatan hastalar üzerinde yapılan taramalarda %6.9 ila %11 oranında düşük magnezyum seviyeleri tespit edilmiştir.

Erken magnezyum eksikliği belirtileri:

• İştahsızlık
• Bulantı
• Kusma
• Yorgunluk
• Halsizlik

Şiddetli magnezyum eksikliğinde görülebilecek belirtiler:

• Kas Krampları ve Zayıflığı: Magnezyum kas fonksiyonları için temel olduğundan, eksikliğinde kas zayıflığı, ağrıları ve kramplar sıkça görülür.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Enerji üretimi süreçlerine katıldığı için eksikliğinde sürekli yorgunluk ve enerji düşüklüğü hissedilebilir.
• Sinir Sistemi Sorunları: Sinir sistemi sağlığı için kritik öneme sahip olan magnezyum eksikliği; sinirsel uyarılabilirlikte artış, duygusal değişiklikler ve hassasiyete neden olabilir.
• Uyku Problemleri: Uyku düzeni üzerinde etkili olduğu için uykusuzluk ve huzursuz bacak sendromu gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
• Migren ve Baş Ağrıları: Magnezyum eksikliği, migren ataklarının sıklığını ve şiddetini artırabilir, kronik baş ağrılarına yol açabilir.
• Konsantrasyon Problemleri: Beyin fonksiyonlarını etkilediği için konsantrasyon güçlüğü, hafıza sorunları ve bilişsel işlev bozuklukları yaşanabilir.
• Kalp Problemleri: Kalp sağlığı için son derece önemli olan magnezyum eksikliği; kalp ritmi bozuklukları, yüksek tansiyon ve diğer kalp sorunları riskini artırabilir.

Açıklanamayan hipokalsemi (kandaki kalsiyum eksikliği) ve hipokalemi (kandaki potasyum eksikliği) durumlarında, vücutta magnezyum eksikliğinin de olabileceği akla gelmelidir.

Magnezyum Eksikliği Nedenleri: Günümüz Beslenme Alışkanlıkları ve Yaşam Tarzı

Son yüzyıl boyunca, besinlerin işlenmesi, asit yağmurları, yapay gübre ve tarım ilacı kullanımı gibi faktörler nedeniyle besinlerdeki magnezyum miktarında %50'den fazla bir azalma olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca, sert kuyulardan elde edilen magnezyum zengini sular yerine, günümüzde tercih edilen yumuşak içimli sular da magnezyum açısından fakirdir.

Bu durumlar, günümüzde magnezyum eksikliğinin nadir karşılaşılan bir durum olmaktan çıkmasına neden olmuştur.

Magnezyum eksikliğine yol açan diğer faktörler:

• Aşırı Terleme: Yoğun fiziksel aktivite veya sıcak ortamlar, terleme yoluyla magnezyum kaybına yol açabilir.
• İlaç Kullanımı: Laksatifler, diüretikler, bazı kemoterapi ilaçları ve antibiyotikler vücuttaki magnezyum atılımını artırabilir.
• Stres, Gebelik ve Emzirme: Bu durumlar vücudun magnezyum ihtiyacını artırır.
• Yaşlanma: Yaşın ilerlemesiyle birlikte özellikle gastrointestinal hastalıkları olan kişilerde bağırsaklardan magnezyum emilimi azalır.Magnezyum Eksikliği Nasıl Anlaşılır ve Ne İyi Gelir?

Magnezyum eksikliği genellikle laboratuvar testleriyle doğrulanır. Ancak, kanda dolaşan magnezyum seviyeleri vücuttaki toplam magnezyumun sadece küçük bir kısmını temsil ettiği için diğer belirtiler ve faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır.

Magnezyum eksikliğine karşı alınabilecek önlemler ve tedavi yöntemleri:

• Magnezyum Zengini Besinler Tüketin: Magnezyum açısından zengin gıdaları diyetinize dahil etmek, eksikliği gidermenin en doğal yoludur. Başlıca magnezyum içeren besinler arasında yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, lahana), kuruyemişler (badem, ceviz), tohumlar (kabak çekirdeği, ayçiçeği çekirdeği), tam tahıllar, balık, muz, avokado, baklagiller, süt ve süt ürünleri ile koyu çikolata bulunur.
• Diyet Değişiklikleri: Un ve şeker içeren rafine gıdalardan kaçınıp, beslenmenizi tam tahıllar, sebzeler, meyveler, balık ve diğer sağlıklı kaynaklarla zenginleştirmek magnezyum alımını artırır.
• Magnezyum Takviyeleri: Doktorunuz önerirse, magnezyum takviyelerini düzenli olarak kullanmak eksikliğin giderilmesine yardımcı olabilir. Ancak, farklı magnezyum tuzlarının vücut tarafından emiliminde farklılıklar olduğu için bir uzmana danışmadan tedaviye başlanmamalıdır.

Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) ve Almanya Beslenme Enstitüsü'ne (DGE) göre, insan vücudunun günde ortalama 280-350 mg magnezyuma ihtiyacı vardır. Besinlerdeki magnezyum miktarının yaklaşık %40-60'ı vücut tarafından kolayca emilir.

Kendinizde magnezyum eksikliği olduğunu düşünüyorsanız, en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak bir uzmana danışın. Sağlığınız için doğru teşhis ve tedavi büyük önem taşır.