Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi kırsalında yer alan Payamlı Mahallesi’ndeki Mendik Tepe, Göbeklitepe ve Karahantepe’den daha eski olabileceği ihtimaliyle arkeoloji dünyasının dikkatini çekiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Taş Tepeler Projesi” kapsamında 2024’te başlatılan kazılar, bu yıl da yoğun şekilde sürüyor. Çakmak Tepe Kazı Başkanı Fatma Şahin’in keşfettiği Mendik Tepe’de yürütülen çalışmalar, Liverpool Üniversitesi’nden Prof. Dr. Douglas Baird liderliğinde, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve İngiliz Arkeoloji Enstitüsü işbirliğiyle gerçekleştiriliyor. Kazılarda ortaya çıkarılan farklı boyutlardaki yapıların işlevleri araştırılıyor. Küçük binaların depolama veya yemek hazırlama amacıyla kullanılmış olabileceği, dört-beş metre genişliğindeki yapıların konut niteliği taşıyabileceği, daha büyük olanların ise ritüel amaçlı inşa edilmiş olabileceği değerlendiriliyor. Özellikle taş işçiliği dikkat çeken bir yapının, dönemin dini ve sosyal yaşamına ışık tutabileceği düşünülüyor.

Göbeklitepe’den Daha Eski Olabilir

Prof. Dr. Douglas Baird, Mendik Tepe’nin Neolitik dönemin en başlarına tarihlenebileceğini vurguluyor. Bu durum, bölgenin Göbeklitepe ve Karahantepe gibi bilinen Taş Tepeler yerleşmelerinden daha eski olma ihtimalini güçlendiriyor. Çalışmalar, yerleşik hayata geçişin ilk aşamalarına dair önemli ipuçları sunarken, Mendik Tepe’de “T” biçimli olmayan ancak dikili taşların bulunması, alanın kendine has farklı bir kültürel yapıya sahip olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca yaklaşık 5 kilometre uzaklıktaki Çakmak Tepe’de de benzer tarihlere rastlanması, bu iki alanın bölgedeki en eski yerleşimlerden olabileceğini işaret ediyor. Neolitik dönemin başlangıcına dair bu yeni bulgular, insanlık tarihine ışık tutacak nitelikte ve araştırmalar tamamlandığında Göbeklitepe’den önce inşa edilmiş bir yerleşimle karşı karşıya olunabileceği ihtimalini güçlendiriyor.