Bilim dünyası, evrenin en gizemli parçacıklarından biri olan nötrinolarla ilgili tarihi bir keşfe tanıklık etti. 13 Şubat 2023’te, Akdeniz’in 3,5 kilometre derinliğine kurulu KM3NeT adlı özel dedektör, bugüne kadar ölçülen en yüksek enerjili kozmik nötrinoyu yakaladı. “Hayalet parçacık” olarak bilinen nötrinolar, elektrik yükü taşımıyor, kütleleri neredeyse sıfır ve maddeyle hemen hiç etkileşmiyor. Bu nedenle tespit edilmeleri son derece zor. Ancak dedektör, “KM3-230213A” koduyla kayda geçen olayda, parçacığın dedektöre yakın bir noktada etkileşime girerek bir müon oluşturması sayesinde bu inanılmaz olayı görüntüledi. Elde edilen verilere göre, bu nötrinonun enerjisi daha önce kaydedilen rekorun tam 22 katıydı. Araştırmacılar, bunun bir ölçüm hatası olmadığını ve evrende nadir rastlanan yüksek enerjili bir çarpışmanın ürünü olduğunu belirtti.

Kaynağı Hala Gizemini Koruyor
Bilim insanları, bu tarihi nötrino sinyalinin kaynağını henüz kesin olarak bilmiyor. Olası kaynaklar arasında galaksilerin merkezindeki süper kütleli kara deliklerin çevresindeki aşırı enerji bölgeleri, süpernovaların ardından ortaya çıkan gama ışını patlamaları ve evrenin en eski dönemlerinden kalan kozmik ışınların 13,8 milyar yıllık kozmik mikrodalga arka planıyla etkileşimi sonucu oluşan “kozmogenik nötrinolar” yer alıyor. Ancak Samanyolu’nun bu kadar güçlü bir parçacığı üretmiş olma ihtimali çok düşük görünüyor. Uzmanlara göre, böyle bir nötrinoyu yakalama ihtimali yalnızca yüzde 1 olsa da, Akdeniz’deki derin deniz dedektörünün başarısı bu parçacıkların izini süren bilim için yeni bir kapı araladı. Daha önce IceCube (Antarktika) ve Pierre Auger (Arjantin) gibi dev dedektörler, on yılı aşkın gözlemlerinde bu kadar güçlü bir sinyal yakalayamamıştı. Bu buluş, astrofizikte yeni soruların kapısını aralarken, evrenin derinliklerinden gelen görünmez mesajların çözülmesi için de umut veriyor.