Akciğer embolisi, pulmoner emboli olarak da adlandırılır. Vücudun genellikle alt ekstremitelerindeki (bacaklar) derin toplardamarlarında oluşan bir kan pıhtısının (tromboz), bu damarlardan ayrılarak kan dolaşımı yoluyla akciğerlere ulaşması ve buradaki bir veya daha fazla atardamarı tıkaması durumudur. Bu tıkanıklık, akciğerlerin oksijen almasını engeller ve vücudun geri kalanına yeterli oksijen pompalanmasını zorlaştırır. Sonuç olarak, kalp üzerinde aşırı yük oluşur ve kalp yetmezliği riski artar.

Akciğer Embolisi Belirtileri Nelerdir?

Akciğer embolisinin belirtileri, pıhtının büyüklüğüne ve tıkadığı damarın yerine göre değişiklik gösterebilir. Bazen çok hafif semptomlarla başlayıp aniden ağırlaşabilirken, bazı durumlarda hiç belirti vermeden de ilerleyebilir. Ancak aşağıdaki belirtilerden herhangi birini fark ederseniz acil tıbbi yardım almanız hayati önem taşır:

1. Ani Başlayan Nefes Darlığı: En yaygın ve çoğu zaman ilk belirtidir. Eforla olabileceği gibi dinlenirken de aniden başlayabilir.
2. Göğüs Ağrısı: Genellikle keskin, batıcı bir ağrıdır ve derin nefes alırken, öksürürken veya hareket ederken kötüleşebilir. Bu ağrı kalp krizini andırabilir ancak karakteristiği farklıdır.
3. Öksürük: Kuru öksürük olabileceği gibi, pembe veya kanlı balgamla birlikte de görülebilir.
4. Hızlı Kalp Atışı (Taşikardi): Kalbin, akciğerlere yeterli kanı pompalamak için daha hızlı çalışması nedeniyle nabız hızlanır.
5. Baş Dönmesi veya Bayılma: Akciğerlere yeterli kan gitmemesi ve dolayısıyla oksijen eksikliği nedeniyle ortaya çıkabilir.
6. Kaygı ve Huzursuzluk: Açıklanamayan kaygı hissi ve huzursuzluk.
7. Terleme: Soğuk terleme veya genel terleme artışı.
8. Bacakta Şişlik, Ağrı veya Kızarıklık: Pıhtının kaynaklandığı derin ven trombozunun (DVT) belirtileri olabilir. Genellikle tek bacakta görülür.

Önemli Not: Bu belirtiler başka sağlık sorunlarının da işaretçisi olabileceğinden, kesin tanı için mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.

Akciğer Embolisi Risk Faktörleri Nelerdir?

Akciğer embolisi riski, kanın pıhtılaşma eğilimini artıran veya kan akışını yavaşlatan bazı durumlarda yükselir:

• Uzun Süreli Hareketsizlik: Uzun uçak veya araba yolculukları, yatak istirahati gerektiren hastalıklar veya felç gibi durumlar.
• Ameliyatlar: Özellikle büyük cerrahi operasyonlar, kalça veya diz protezi ameliyatları riski artırır.
• Kanser ve Tedavisi: Bazı kanser türleri ve kemoterapi, kan pıhtılaşma riskini yükseltir.
• Obezite: Aşırı kilo, DVT ve dolayısıyla akciğer embolisi riskini artırır.
• Gebelik ve Doğum Sonrası Dönem: Gebelik sırasında artan pıhtılaşma eğilimi ve doğum sonrası hareketsizlik riski yükseltir.
• Doğum Kontrol Hapları ve Hormon Tedavisi: Östrojen içeren ilaçlar pıhtılaşma riskini artırabilir.
• Kalp Hastalıkları: Kalp yetmezliği veya atriyal fibrilasyon gibi durumlar.
• Genetik Yatkınlık: Ailede DVT veya akciğer embolisi öyküsü bulunması, genetik pıhtılaşma bozuklukları.
• İleri Yaş: Yaş ilerledikçe risk artar.
• Sigara Kullanımı: Sigara, damar duvarlarına zarar vererek pıhtı oluşumunu kolaylaştırır.
• Damar Hasarı: Geçirilmiş bir travma veya ameliyat sonucu damar hasarı.

Teşhis ve Tedavi

Akciğer embolisi teşhisi, hastanın şikayetleri, fizik muayene, kan testleri (D-dimer), akciğer grafisi, bilgisayarlı tomografi (BT) anjiyografi, ventilasyon-perfüzyon (V/Q) sintigrafisi gibi görüntüleme yöntemleri ile konulur.

Tedavide amaç, pıhtının büyümesini durdurmak, yeni pıhtı oluşumunu engellemek ve mevcut pıhtının parçalanmasını sağlamaktır. Tedavi genellikle kan sulandırıcı (antikoagülan) ilaçlarla yapılır. Ciddi durumlarda pıhtı eritici ilaçlar (trombolitikler) veya cerrahi müdahale gerekebilir.

Akciğer embolisi, hızlı teşhis ve tedavi gerektiren ciddi bir sağlık sorunudur. Risk faktörlerini bilmek ve belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden tıbbi yardım almak, olası kötü sonuçların önüne geçmek için kritik öneme sahiptir.