Uluslararası Uzay İstasyonu’nun (ISS) ömrü 2030’da sona yaklaşırken, özel şirketler ticari uzay istasyonu yarışına hız verdi. ABD merkezli Vast Space, Haven-1 adını verdiği ilk özel uzay istasyonunu Mayıs 2026’da SpaceX’in Falcon 9 roketiyle fırlatmayı planlıyor. Tek modülden oluşan Haven-1, yaklaşık 45 metreküplük yaşam alanı ile bir şehir içi otobüsü büyüklüğünde olacak. Dört astronotun ikişer haftalık görevler için ağırlanacağı istasyon, özel uyku kabinleri, açılır kapanır masalar, 1,2 metrelik kubbe penceresi ve Starlink üzerinden sağlanacak yüksek hızlı internetiyle dikkat çekiyor. Vast Space CEO’su Max Haot, Haven-1 için “lüks otel değil ama astronotların hem rahat edebileceği hem de verimli çalışabileceği bir ortam” ifadelerini kullandı.

Bilimsel Araştırmalar ve Rekabet Kızışıyor

Haven-1 yalnızca yaşam alanı değil, aynı zamanda mikro yerçekimi araştırmaları, ilaç geliştirme ve ileri teknoloji üretimlerinde kullanılacak. Florida merkezli Redwire Space, burada hücre ve ilaç araştırmaları yapmayı planlayan şirketler arasında yer alıyor. NASA’nın da destek verdiği bu projeler, ISS’in devre dışı kalmasının ardından uzayda sürdürülecek bilimsel çalışmalar için kritik rol oynayacak. Ancak yarış yalnızca Vast Space ile sınırlı değil; Airbus–Northrop Grumman ortaklığının geliştirdiği Starlab, Jeff Bezos’un Blue Origin girişimleri ve Teksas merkezli Axiom Space de yeni nesil istasyonlar için hazırlık yapıyor. Ekonomik boyut ise en az teknik kısım kadar kritik: MIT’den Prof. Olivier de Weck, ticari istasyonların ISS’in günlük 12 milyon dolarlık işletme maliyetine kıyasla 2,7–5,5 milyon dolarlık seviyelerde faaliyet göstermesi gerektiğini vurguluyor. Vast, Haven-1 için yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım planlarken, üç yıl sonunda çok modüllü Haven-2’ye geçmeyi hedefliyor. Eğer her şey planlandığı gibi ilerlerse, Haven-1 insanlığın uzayda ticari yaşam ve araştırma için attığı en büyük adım olacak.