2014’te devreye giren İstanbul–Ankara Yüksek Hızlı Tren (YHT) hattı, iki şehir arasındaki ulaşım alışkanlıklarını kökten değiştirdi. Trenlerin sunduğu hız ve konfor, uzun süredir karayolu taşımacılığının yolcu sayısını düşürüyordu.
Ancak otobüs firmaları, kaybettikleri zamanı geri almakta kararlı. Çözüm, yolculuk süresini kısaltacak “ekspres” sefer modelinde bulundu.

İzmir hattından ilham: Başarılı pilot proje yeni hatta taşınıyor

Geçtiğimiz yıl İstanbul–İzmir hattında bazı firmalar, ara durak sayısını azaltarak “ekspres rota” uygulamasını test etmişti. Beklenenden olumlu geri dönüş alan bu sistem, yolculuk süresini gözle görülür biçimde kısalttı.

Şimdi aynı model, iki büyük başkent arasında denenecek. Sektör temsilcilerine göre, “İzmir’de işe yarayan formül”, Ankara hattında da benzer bir etki yaratabilir.

Yeni rota nasıl işleyecek?

Kasım ayında başlayacak yeni düzenlemeye göre ekspres otobüsler, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Beypazarı gibi bazı ara durakları pas geçecek.

Amaç, otoyol trafiğinde ve terminallerde kaybedilen zamanı azaltmak. Böylece İstanbul–Ankara arası seyahat süresi önemli ölçüde kısalacak. Firmalar, bu sayede YHT’nin hız avantajına karşı yeniden rekabetçi olmayı hedefliyor.

İki hat, iki seçenek: “Normal” ve “Ekspres” seferler

Yeni dönemde firmalar hatlarını ikiye ayıracak.

“Normal” seferler mevcut düzeni korurken, “ekspres” seferler yalnızca kalkış ve varış noktaları arasında hizmet verecek.

Planlamaya göre ekspres koltukların toplam sefer kapasitesi içindeki oranı yaklaşık %50 olacak.

Böylece zamanı kısıtlı yolcular hızlı seçeneğe yönelirken, ara durak yolcuları için de mevcut hatlar korunacak.

İlk aşama sınırlı: Talebe göre yaygınlaşacak

Ekspres uygulaması başlangıçta yalnızca birkaç büyük firma tarafından devreye alınacak.

Talep beklentinin üzerinde olursa, sefer sıklığı ve uygulamaya katılan şirket sayısı kademeli olarak artırılacak.

Ulaştırma uzmanları, bu adımın YHT’ye karşı “dakika farkını kapatma” hamlesi olduğunu belirtiyor.

Firmalar ayrıca fiyat rekabetinde erken rezervasyon ve dinamik fiyatlama gibi modellerle avantaj sağlamayı planlıyor.

Yolcuya ne kazandıracak?

Ekspres seferlerin en önemli vaatleri:

Daha kısa yolculuk süresi: Ara terminal ve gişe duraklamaları azaltılacak.

Daha öngörülebilir varış: Ara operasyonlar en aza indirilerek gecikme riski düşecek.

Daha sakin bir seyahat: Sürekli biniş–iniş sirkülasyonunun azalması kabin konforunu artıracak.

Kısacası, ekspres hatlar “vakit nakittir” diyen yolculara hitap edecek.

Peki ara durak yolcuları ne yapacak?

Yeni modelle birlikte bazı ara şehirlerde aktarma ihtiyacı doğabilir.

Otobüs şirketleri, bu durumu servis bağlantıları, ortak terminaller ve bütünleşik bilet sistemleriyle çözmeyi planlıyor.

Böylece “normal” hatlar da devreden çıkmayacak, talep esnekliği korunacak.

Rekabet yeniden ısınıyor

Yüksek Hızlı Tren, hız ve konfor standardını belirlemiş durumda.

Ancak karayolu taşımacılığı hâlâ esneklik, gece seyahati, bagaj kapasitesi ve son dakika koltuk erişimi gibi avantajlara sahip.

Ekspres uygulama, otobüsün bu doğal üstünlüklerini zaman rekabetiyle birleştirmeyi hedefliyor.

Ulaşımda yeni bir denge arayışı

Kasım ayında başlayacak İstanbul–Ankara ekspres otobüs seferleri, şehirlerarası ulaşımda yeni bir sayfa açacak.

Yolcunun cebindeki kronometreye hitap eden bu model, kısa sürede yüksek talep görürse diğer hatlara da yayılabilir.

Artık karayolu–demiryolu rekabeti yalnızca hızla değil, zaman, fiyat ve konfor dengesini kim daha iyi kurarsa onunla şekillenecek.