Aort kapak darlığı (aort stenozu), kalbin sol karıncığından çıkan büyük atardamar olan aortun başlangıcındaki kapağın daralması veya sertleşmesidir. Bu kapak, kanın tek yönlü ve düzenli akışını sağlar. Ancak darlık meydana geldiğinde, kapak tam olarak açılamaz ve kalp, kanı vücuda pompalamak için daha fazla çaba harcamak zorunda kalır. Bu durum, zamanla kalp kasının kalınlaşmasına ve zayıflamasına, dolayısıyla kalp yetmezliğine yol açabilir.

Aort Kapak Darlığı Nedenleri Nelerdir?

Aort kapak darlığı, farklı yaş gruplarında ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir:

• Yaşlanma ve Kireçlenme (Kalsifikasyon): En yaygın nedenlerden biridir. Yaş ilerledikçe, aort kapağında kalsiyum birikintileri oluşabilir. Bu birikintiler kapağın esnekliğini kaybetmesine, sertleşmesine ve daralmasına neden olur. Genellikle ileri yaşlarda görülen doğal bir yıpranma sürecidir.
• Doğuştan Gelen Kusurlar (Konjenital): Bazı kişiler normalde üç yaprakçıktan oluşan aort kapağı yerine, iki yaprakçıklı (biküspit aort kapağı) veya daha az/fazla yaprakçıklı olarak doğabilir. Bu durum, kapağın normalden daha hızlı yıpranmasına ve darlığa yol açabilir.
• Romatizmal Ateş: Çocukluk çağında geçirilen ve iyi tedavi edilmeyen streptokoksik boğaz enfeksiyonları sonucu oluşan romatizmal ateş, kalp kapakçıklarında hasara ve skar dokusu oluşumuna neden olabilir. Bu da aort kapağının daralmasına yol açar.
• Enfektif Endokardit (Kapak Enfeksiyonu): Kalp kapakçıklarının enfeksiyonu, nadiren de olsa aort kapak darlığına neden olabilir.
• Diğer Risk Faktörleri: Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, kronik böbrek hastalığı, sigara kullanımı ve göğüs bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi gibi faktörler de aort kapak darlığı riskini artırabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Aort kapak darlığı, özellikle erken evrelerde belirti vermeyebilir ve sinsi ilerleyebilir. Ancak daralma şiddetlendikçe şu belirtiler ortaya çıkar:

• Nefes Darlığı: Özellikle fiziksel aktivite sırasında veya merdiven çıkarken hissedilen nefes darlığı, aort kapak darlığının en yaygın belirtisidir.
• Göğüs Ağrısı veya Sıkışması (Angina): Kalp kasının yeterli oksijen alamaması sonucu ortaya çıkabilir.
• Çabuk Yorulma: Günlük aktivitelerde bile belirgin bir yorgunluk hissi.
• Baş Dönmesi veya Bayılma (Senkop): Özellikle efor sırasında beyne yeterli kan gitmemesi sonucu oluşabilir.
• Kalp Çarpıntısı: Kalbin daha fazla çalışmasından kaynaklanan ritim düzensizlikleri veya hızlı atış hissi.
• Ayak Bileklerinde Şişlik: Kalp yetmezliği geliştiğinde görülebilir.

Bu belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir kardiyoloji uzmanına başvurmak hayati önem taşır. Erken teşhis, hastalığın seyrini olumlu yönde etkiler.

Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Aort kapak darlığının tanısı genellikle fizik muayene (kalp üfürümü duyulması), ekokardiyografi (kalp ultrasonu), elektrokardiyografi (EKG), kardiyak kateterizasyon ve egzersiz testi gibi yöntemlerle konulur.

Aort kapak darlığı mekanik bir problem olduğundan, tedavisi genellikle kapağın değiştirilmesini veya onarılmasını içerir. Tedavi yöntemleri, hastalığın şiddetine, hastanın genel sağlık durumuna ve yaşına göre değişiklik gösterebilir:

• İlaç Tedavisi: Genellikle belirtileri hafifletmek ve altta yatan risk faktörlerini kontrol altına almak için kullanılır, ancak darlığı doğrudan ortadan kaldırmaz.
• Aort Kapak Replasmanı (AVR) – Açık Kalp Ameliyatı: Geleneksel tedavi yöntemidir. Daralmış aort kapak çıkarılır ve yerine yapay bir kalp kapağı (biyolojik veya mekanik) takılır. Bu ameliyat sırasında hasta anestezi altında olur ve kalp-akciğer makinesine bağlanır.
• Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu (TAVİ): Özellikle ileri yaştaki veya açık kalp ameliyatı riski yüksek olan hastalar için uygulanan, kapalı bir yöntemdir. Kasık atardamarından girilerek kateter yardımıyla yeni bir kapak daralmış olanın üzerine yerleştirilir ve genişletilir. Daha az invaziv olması nedeniyle iyileşme süreci genellikle daha kısadır.
• Balon Valvüloplasti: Nadiren ve geçici bir çözüm olarak, özellikle genç hastalarda veya acil durumlarda kullanılabilir. Bir balon kateter ile daralmış kapak genişletilir, ancak darlık genellikle tekrarlayabilir.

Aort kapak darlığı, tedavi edilmezse kalp yetmezliği ve ani kardiyak ölüm gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilen önemli bir kalp sorunudur. Bu nedenle, düzenli sağlık kontrolleri ve belirtilerin fark edilmesi durumunda erken müdahale, sağlıklı bir yaşam sürdürmek için kritik öneme sahiptir.