İsrail ve İran arasındaki gerilim, uzun süredir devam eden bir sorun olmaya devam ediyor. Ancak bu kez, tansiyon, 13 Haziran'da başlayan doğrudan askeri çatışmalarla zirveye ulaştı. ABD'nin de İran'ın nükleer tesislerini hedef almasıyla genişleyen savaş, dünya genelinde endişe yarattı.

"Yükselen Aslan Operasyonu" ve İlk Saldırılar

Gerilim, 12 Haziran Perşembe gecesi İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) Tahran'ın 18. bölgesinde tahliye emri vermesiyle başladı. Saatler sonra, yerel saatle 03.30'da İsrail, İran'a yönelik hava saldırılarını başlattı. BBC'nin haberine göre, İsrail ordusu Tahran'ın yaklaşık 225 kilometre güneyindeki Natanz nükleer tesisini hedef aldığını açıkladı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, saldırılara "Yükselen Aslan Operasyonu" adını verdiklerini ve İran'ın nükleer programının "kalbini" hedef aldıklarını duyurdu. Netanyahu, "İran, durdurulmaması halinde çok kısa bir süre içinde nükleer silah üretebilir" iddiasında bulunurken, İran dini lideri Ali Hamaney, İsrail'in "sert bir cezalandırma beklemesi gerektiğini" söyledi. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ise bu durumu "savaş ilanı" olarak nitelendirdi.

"Gerçek Söz 3" Operasyonu ve İran'dan Misilleme

İsrail'in saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı cuma akşamı itibarıyla 78'e yükseldi. Saldırılarda İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami dahil üst düzey askeri yetkililer ve altı nükleer bilim insanı yaşamını yitirdi.

İran'ın misillemesi, İsrail saldırılarından saatler sonra başladı. "Gerçek Söz 3" adı verilen operasyonla İran, İsrail'deki "onlarca hedefe, askeri merkeze ve hava üslerine" balistik füzeler fırlattı. İsrail ordusu, kendilerine doğru 100 kadar füzenin fırlatıldığını, çoğunun Demir Kubbe tarafından engellendiğini açıkladı. İsrailli yetkililere göre, İran altı dalga halinde saldırı düzenledi; bu saldırılarda üç kişi hayatını kaybetti, 76 kişi yaralandı.

Trump'ın Hamaney Planını Reddetmesi ve Çatışmaların Şiddetlenmesi

Savaşın üçüncü günü olan 15 Haziran Pazar günü, karşılıklı saldırılar devam etti. İsrail ordusu Tahran'da 80'den fazla hedefi vurduğunu açıklarken, İran da Tel Aviv ve Hayfa'yı hedef aldı. Reuters haber ajansı, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'i öldürme planını reddettiğini bildirdi. Netanyahu ise Fox News'a verdiği röportajda, saldırılar öncesinde Trump'ı bilgilendirdiğini ima etti ve İran'a saldırıların bir sonucunun "rejim değişikliği" olabileceğinin sinyalini verdi. Bu tarihe kadar İsrail saldırıları nedeniyle İran'da 224, İran saldırıları nedeniyle İsrail'de 24 kişi hayatını kaybetmişti.

Savaşın dördüncü gününde, İsrail Tahran'daki devlet televizyonu binasına ve Kirmanşah'taki Farabi Hastanesi'ne saldırı düzenledi. İran da Tel Aviv ve Hayfa'ya yeni bir saldırı dalgası başlattı. İsrail Savunma Bakanı Katz, Hamaney'in "artık var olamayacağını" savundu.

ABD'nin Gizemli Duruşu ve "Gece Yarısı Çekici Operasyonu"

ABD'nin savaşa dahil olup olmayacağı tartışılırken, Trump 17 Haziran'da Truth Social hesabından "İran gökleri tamamen kontrolümüz altında" dedi ve Hamaney'i "en azından şimdilik öldürmeyeceklerini" belirterek tehdit etti.

18 Haziran Çarşamba günü İsrail, 50'den fazla savaş uçağıyla İran'a saldırılar düzenledi. Hedefler arasında Devrim Muhafızları Ordusu ile bağlantılı bir üniversite ve santrifüj üretim tesisleri de vardı. İsrail, İran'ın cuma gününden bu yana 400 füze fırlattığını iddia ederken, İran basını ise İran güçlerinin bir İsrail SİHA'sını ve bir savaş uçağını düşürdüğünü bildirdi.

19 Haziran Perşembe günü İran, İsrail'e yeni bir saldırı dalgası başlattı ve Berşeva'daki Soroka Hastanesi isabet aldı. ABD basını, Trump'ın İran'a saldırı planını onayladığını ancak nükleer programdan vazgeçme ihtimaline karşı son onayı vermediğini aktardı.

20 Haziran Cuma günü İsrail, İsfahan'daki nükleer tesise saldırı düzenledi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) da bunu doğruladı. Yemen'deki İran destekli Husiler, ABD'nin savaşa dahil olması halinde Kızıldeniz'deki ABD gemilerine saldırı düzenleyeceklerini duyurdu.

22 Haziran'da ise ABD, savaşa doğrudan dahil oldu. Trump, İran'ın Natanz, İsfahan ve Fordo bölgelerindeki nükleer tesislere "Gece Yarısı Çekici Operasyonu" adını verdikleri saldırı düzenlendiğini duyurdu. B-2 Hayalet uçaklarının kullanıldığı bu saldırıda, sığınak delici "MOP" bombası ilk kez savaş zamanında kullanıldı.

İran'dan ABD'ye Misilleme ve Ateşkes İlanı

23 Haziran Pazartesi günü İran, Katar'daki ABD El Udeyd üssüne ve Irak'taki bir üsse füze saldırısı düzenledi. "Büyük Fetih Müjdesi" adı verilen operasyonda, İran devlet televizyonu El Udeyd üssüne üç füzenin isabet ettiğini açıkladı. İran Devrim Muhafızları, "Egemenliğimize ve topraklarımıza hiçbir saldırıyı yanıtsız bırakmayacağız" mesajını verdi. Katar ise saldırı öncesinde üssün boşaltıldığını ve can kaybı olmadığını duyurdu.

ABD Başkanı Trump, İran'ın saldırılarına ilişkin olarak, "İran, nükleer tesislerini yok etmemize çok zayıf bir yanıt verdi. İran bize önceden haber verdiği için teşekkür etmek istiyorum" dedi.

Tüm bu gerilimin ardından, 12. günün ilk saatlerinde ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ve İran arasında "tam ve eksiksiz bir ateşkes" sağlandığını ve "böylelikle savaşın sona ereceğini" duyurdu. Trump, ateşkese ilk olarak İran'ın başlayacağını, ardından İsrail'in katılacağını ve 24. saatin sonunda "12 GÜNLÜK SAVAŞIN RESMİ SONU"nun tüm dünya tarafından selamlanacağını belirtti.

Ateşkes, bugün Türkiye saatiyle 07.00 sıralarında yürürlüğe girerken, İsrail, İran'ın ateşkesi ihlal ettiğini ileri sürerek gerilimin devam ettiğini gösterdi. Bölgedeki son durum, ateşkesin kalıcılığı konusunda soru işaretleri yaratmaya devam ediyor.