Urfa’da, tarihin en eski yerleşimlerinden biri olabileceği düşünülen Mendik Tepe’de kazı çalışmaları hız kesmeden devam ediyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Göbeklitepe’den daha eski olduğu öne sürülen Mendik Tepe, yerleşik yaşama geçişin izlerini ortaya koyma potansiyeliyle büyük merak uyandırıyor. Çakmak Tepe Kazı Başkanı Fatma Şahin tarafından keşfedilen bu alan, 2024 yılında Liverpool Üniversitesi’nden Prof. Dr. Douglas Baird başkanlığında başlatılan çalışmalarla bilim dünyasının radarına girdi. İngiliz Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi iş birliğiyle yürütülen kazılarda farklı boyutlarda yapılar ortaya çıkarıldı. Bazı yapılar küçük depolama alanları ya da yemek hazırlık bölmeleri olarak değerlendirilirken, bazıları ise konut veya ritüel amaçlı merkezler olarak öne çıkıyor. Özellikle dikkat çeken büyük taş işçiliğine sahip yapılar, buradaki toplulukların sadece barınma değil, aynı zamanda sosyal ve dini pratikler için de özel mekanlar oluşturduğunu gösteriyor.

Neolitik Döneme Işık Tutuyor

Prof. Dr. Baird, Mendik Tepe’nin Neolitik Dönem’in en erken aşamalarına tarihlendiğini belirterek, burasının Göbeklitepe ve Karahantepe gibi ünlü Taş Tepeler’den bile daha eski olabileceğine dikkat çekti. Elde edilen veriler, insanlığın avcı-toplayıcı yaşam tarzından yerleşik düzene geçiş sürecine dair kritik ipuçları sunuyor. Göbeklitepe ve Karahantepe’de görülen “T” biçimli dikili taşların aksine Mendik Tepe’de farklı tipte dikili taşlara rastlanması, burayı diğerlerinden ayıran özgün bir özellik olarak değerlendiriliyor. Ayrıca, Mendik Tepe’nin yaklaşık 5 kilometre uzağındaki Çakmak Tepe’de de benzer tarihlere ait izler bulunması, bölgenin çok daha eski ve geniş çaplı bir yerleşim ağına ev sahipliği yapmış olabileceğini düşündürüyor. Uzmanlara göre Mendik Tepe, Neolitik dönemin başlangıcını anlamak açısından dünya arkeolojisinde çığır açabilecek nitelikte.