Türkiye’de akaryakıt fiyatları bir kez daha gündemde. 27 Ağustos 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere benzinin litre fiyatına yaklaşık 1,2 lira zam yapıldığı açıklandı. Vatandaşın cebini doğrudan etkileyen bu artış, özellikle ulaşım ve lojistik maliyetlerini de tetikleyerek enflasyon üzerinde baskı yaratıyor. Peki, benzin ve mazot gibi akaryakıtların fiyatları hangi mekanizmaya göre hesaplanıyor? Mevcut yasal düzenlemeye göre fiyatların belirlenmesinde 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 10’uncu maddesi esas alınıyor. Buna göre Türkiye’deki fiyatlandırma sistemi, en yakın erişilebilir dünya serbest piyasasına göre şekilleniyor. Bu noktada referans alınan merkez, Akdeniz piyasasının oluştuğu İtalya’daki Cenova Borsası.

Akdeniz piyasası ve kur etkisi

Cenova Borsası’nda dolar/ton üzerinden belirlenen uluslararası fiyatlar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın her gün açıkladığı döviz kuru üzerinden Türk lirasına çevriliyor. Böylece akaryakıt fiyatları, küresel petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan ve döviz kurlarındaki değişimlerden doğrudan etkileniyor. Bunun yanı sıra Türkiye’de uygulanan vergiler, özellikle Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV), pompa fiyatlarını önemli ölçüde belirleyen unsurlar arasında yer alıyor. Mazotta alınan ÖTV, benzine göre biraz daha düşük olsa da genel olarak her iki ürün de uluslararası piyasa hareketleri ve vergi yükü sebebiyle sık sık zam ya da indirimle karşılaşıyor. Son yapılan artış da bu mekanizmanın bir sonucu olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, önümüzdeki dönemde döviz kurlarındaki oynaklığın ve petrol fiyatlarındaki belirsizliğin sürmesi nedeniyle akaryakıt fiyatlarının gündemde kalmaya devam edeceğini öngörüyor.