Teşrin Nedir? Osmanlı’da Takvimi Sonbahar Rüzgarı Sarardı Teşrin Ne Demek

Osmanlı döneminde takvim yaprakları Ekim ve Kasım aylarını gösterdiğinde, bu aylar “Teşrin-i Evvel” ve “Teşrin-i Sani” adlarıyla anılıyordu. Bugün modern Türkçede kullanılmayan bu kelimeler, tarihin nostaljik köşelerinde hala izlerini taşıyor.

Teşrin Kelimesinin Anlamı Ne?

“Teşrin” kelimesi, Arapçadan Türkçeye geçmiş tarihî bir sözcüktür. Rumi takvimde yılın sonbahar dönemini ifade etmek için kullanılmıştır. Bu bağlamda:

Teşrin-i Evvel: Ekim ayına denk gelir.

Teşrin-i Sani: Kasım ayını temsil eder.

Resmî yazışmalardan edebi metinlere kadar pek çok Osmanlı belgesinde bu kelimelere rastlanır. Özellikle arşiv belgelerinde, yıl ve ay bilgileri “Teşrin” referanslarıyla kaydedilmiştir.

Kökeni Nereden Geliyor?

Kelimenin kökeni yalnızca Arapça ile sınırlı değildir. Asıl çıkış noktası, Süryanice dilinde yer alan “Teşrin” kelimesine dayanır. Bu dilde de yılın iki sonbahar ayı birbirinden “evvel” (ilk) ve “sani” (son) şeklinde ayrılarak adlandırılmıştır.

Sırasıyla:

Evvel: İlk, birinci anlamındadır.

Sani: İkinci, devam eden veya takip eden demektir.

Osmanlı’da miladi takvime geçilmeden önce bu ifadeler resmî yazışmalarda ve halk arasında yaygın bir şekilde kullanılmıştır.

Cümle İçinde Teşrin Kullanımı Nasıldı?

Tarihî metinlerde, şiirlerde ya da hatıralarda “Teşrin” kelimesi sıkça karşımıza çıkar. İşte döneme özgü bazı örnek kullanımlar:

“Teşrin-i Evvel ayında bağlar şenlenirdi, bağbozumu başlardı.”

“Teşrin-i Sani sabahında, İstanbul’un sokakları yoğun sisle kaplanırdı.”

“Arşiv belgelerinde tarih bilgisi genellikle Teşrin aylarıyla yazılırdı.”

Bu tür kullanımlar, kelimenin sadece bir takvim göstergesi değil, aynı zamanda bir kültürel hafıza ögesi olduğunu da gösteriyor.

Günümüzde Teşrin Hala Kullanılıyor mu?

Modern Türkçede “Teşrin” kelimesi günlük hayatta yerini Ekim ve Kasım aylarına bırakmıştır. Ancak bu eski ifadeler edebî metinlerde, tarih kitaplarında ve arşiv belgelerinde yaşamaya devam etmektedir. Özellikle:

Osmanlıca belgeleri okuyan araştırmacılar,

Tarihî roman ve şiir yazarları,

Kültürel anlatım dili kullanan sanatçılar

bu kelimeye yeniden hayat vermektedir.

Neden Hala Önemli?

“Teşrin”, bir kelimeden çok daha fazlasıdır. O, bir dönemin zamanı ölçme biçimi, bir toplumun mevsimle kurduğu ilişkinin dilsel yansımasıdır. Bu yönüyle hem dil tarihine hem de kültürel belleğe ışık tutmaktadır.