Göçmenlik ve Mültecilik! Hukuk ve İnsan Hakları
Türkiye’deki 3 Milyonu Aşkın Suriyeli ve Dünyanın Sınavı
Savaş, açlık, şiddet... Bunlar artık uzak coğrafyaların "öteki"nin hikâyeleri değil. Kapımıza dayanan gerçekler. Geçen ay İstanbul'da 8 yaşındaki Ahmed'le tanıştım. "Okula gidemiyorum" derken gözlerindeki korku, insanlığın ortak vicdanını yaralıyordu. Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü (UNHCR) verilerine göre bugün 122 milyon insan yerinden edilmiş durumda. Peki hukuk bu insanlık krizinin neresinde?
🔍 Neden Kaçıyorlar?
Ahmed gibi milyonlar, emperyal politikaların yarattığı çatışmalar, iklim krizleri ve ekonomik çöküşler nedeniyle evlerini terk ediyor. Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı R. Erinç Sağkan’ın vurguladığı gibi: "Elimizdeki siyasi ve hukuki araçlar, karşı karşıya olduğumuz olguyla baş edebileceğimiz imkânları sunamıyor."
📊 Türkiye’nin 2025 Göç Panoraması
Grup | Sayı | Temel Sorunlar |
|---|---|---|
Geçici Koruma (Suriyeliler) | 2.691.160 | Eğitim, sağlık, çalışma hakkına erişim |
Uluslararası Koruma | 9.009 | Statü belirsizliği, ayrımcılık |
Düzensiz Göçmen (2025 ilk 6 ay) | 60.956 | Geri gönderme riski, insani koşullar |
Göç İdaresi Başkanlığı bu rakamları açıklarken, Mülteci Hakları Derneği gerçek sayının çok daha yüksek olduğunu belirtiyor.
⚖️ Hukuk Nerede Çöküyor?
- "Geçici" Koruma, Kalıcı Çaresizlik:
Suriyeliler 11 yıldır "geçici" statüde. Bu belirsizlik, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimi engelliyor. Diyarbakır Barosu’nun hazırladığı rapor, kamplardaki avukat görüşmelerinin kısıtlandığını ortaya koyuyor. - Geri Gönderme İhlalleri:
Türkiye, 1951 Cenevre Sözleşmesi’ne taraf olmasına rağmen, sınırlardaki geri itme (pushback) uygulamalarıyla uluslararası hukuku ihlal ediyor. - Çocuklar Kayıp Nesil Olmasın!:
Mülteci Hakları Merkezi’nin son araştırmasına göre: Göçmen çocuklar vatansızlık riskiyle karşı karşıya. Kimliksiz bir nesil yetişiyor!
💡 Çözüm: İnsan Onuru, Politik Değil!
- Evrensel Dayanışma: TBB ve UNHCR’ın kurduğu Menşe Ülke Bilgileri Erişim Platformu, avukatların koruma başvurularında güncel verilere erişimini sağlıyor.
- Gönüllü Geri Dönüş Yalanı: Resmi açıklamalar "273 bin Suriyeli gönüllü döndü" iddiasında. Oysa İnsan Hakları Derneği raporları, zorla gönderilenlerin bu sayıya dahil edildiğini gösteriyor.
- İran-İsrail Çatışması Yeni Dalgaları Tetikliyor: Son iki haftadır süren çatışmalar, binlerce aileyi yerinden etti. Uzmanlar, Türkiye’nin bu yeni göç dalgasına hazırlıksız olduğu konusunda uyarıyor.
❤️ Bir Avukatın Samimi İtirafı
"Geçen haftaki sempozyumda dinlediğim bir cümle içimi acıttı: 'Mülteciler yalnızca korunmaya değil, insan olarak tanınmaya ihtiyaç duyuyor.' Ahmed’in okula gidememesi, sadece eğitim hakkı ihlali değil; ona 'sen yoksun' demekti. Hukuk, kağıt üzerinde kaldığı sürece, insanlığımız eksik kalacak."
🌟 Umut İçin 3 Adım
- Şeffaf Veri Paylaşımı: Göç verileri bağımsız kuruluşlarla doğrulanmalı.
- Çocuklar İçin Acil Eylem: Vatansızlığı önleyecek yasal düzenlemeler acilen hayata geçirilmeli.
- Yerel Entegrasyon: Suriyelilerin uzun vadeli hakları (çalışma, mülk edinme) düzenlenmeli.
⚠️ "Irkçılık düzeyinde göçmen karşıtlığı yükselirken, safdil bir 'hümanizm' söylemi de çözüm değil. Ortak akıl ve bilimsel tartışma şart!"
— TBB Başkanı R. Erinç Sağkan
Göç, siyasi bir kriz değil; insanlığın sınavı. Hukuk bu sınavda kopya vermez; vicdanla yazılmalı. Ahmed’lerin gözlerindeki korku, ancak o zaman silinebilir...