4B Personel Nedir? Sözleşmeli Kamu Çalışanları

4B personel nedir sorusu, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmak isteyenlerin en çok araştırdığı konulardan biri. 4B statüsü, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesinin (B) bendi kapsamında sözleşmeli olarak çalışan personeli ifade eder. Bu kapsamda görev yapan kişiler, memur statüsünde olmamakla birlikte devletle belirli süreli veya belirsiz süreli sözleşme imzalayarak kamu hizmetlerini yürütürler.

Yani, 4B personel, kadrolu değil, ancak devlet güvencesi altında sözleşmeli olarak çalışan kişiler anlamına gelir.

4B Personel Alımı Nasıl Yapılır? KPSS ve Özel Şartlar

4B personel alımı genel olarak ÖSYM tarafından yapılan KPSS (Kamu Personeli Seçme Sınavı) puanına dayalı olarak gerçekleştirilir. KPSS tercih dönemlerinde çeşitli bakanlıklar, üniversiteler, hastaneler ve diğer kamu kurumları, ihtiyaç duydukları pozisyonlar için 4B sözleşmeli personel ilanı yayımlar.

Başvuru yapacak adayların:

• KPSS puanı almış olması,
• İlan edilen pozisyona uygun mezuniyet şartlarını taşıması,
• Aranan nitelikleri sağlaması gerekir.

Ancak bazı durumlarda, kurumlar özel mülakat yaparak alım gerçekleştirebilir. Özellikle sağlık ve bilişim gibi alanlarda, ek yeterlilikler ve tecrübeler ön plana çıkabilmektedir.

4B Personel Maaşı Ne Kadar? 2025 Güncel Veriler

4B personel maaşı, çalışılan kuruma, pozisyona, eğitim durumuna ve hizmet yılına göre değişiklik gösterir. Genel anlamda 4B maaşları, kadrolu memurların maaşlarına yakın seviyelerdedir. Ancak en önemli fark, maaş dışında verilen sosyal haklar ve özlük haklarıdır.

2025 yılı itibarıyla ortalama 4B personel maaşları şu şekildedir:

• Ön lisans mezunu bir 4B personel: 28.000 – 35.000 TL aralığında
• Lisans mezunu bir 4B personel: 32.000 – 39.000 TL aralığında
• Teknik alanlarda çalışan uzman 4B personel: 37.000 TL ve üzeri maaş alabilmektedir.

Bu maaşlara ek olarak bazı kurumlar yemek, yol, giyecek yardımı gibi ek ödenekler de verebilir. Ancak 4B personellerin kadrolu memurlara kıyasla bazı haklardan mahrum olması, maaşlarının genel anlamda daha düşük kalmasına neden olabilir.

4B Personelin Hakları Nelerdir? Sınırlamalar ve Avantajlar

4B personel olarak çalışan bireyler, bazı sosyal haklara sahip olsalar da kadrolu memurlardan farklı uygulamalara tabi tutulurlar. Bu kapsamda 4B sözleşmeli personelin bazı temel haklarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yıllık izin hakkı (hizmet süresine göre değişir)
• Doğum ve ölüm izni
• Hastalık izni
• Fazla mesai ücreti
• Emeklilik hakkı (prim gün sayısına göre)

Ancak bu personellerin tayin, görevde yükselme ve kadro güvencesi gibi konularda sınırlamaları mevcuttur. Bu nedenle 4B’den kadroya geçiş talepleri yıllardır kamu çalışanları arasında gündemdeki yerini korumaktadır.

4B Personel Kadroya Geçebilir Mi? Güncel Durum

Yıllar içinde çeşitli yasal düzenlemelerle 4B personelin kadroya geçişi zaman zaman mümkün hale gelmiştir. Özellikle 2023 yılında çıkarılan bazı torba yasalarla belirli kriterleri sağlayan 4B personeller, kadrolu memur statüsüne geçirilmiştir.

Ancak bu geçişler genellikle:

• Hizmet süresi (örneğin 3 yıl ve üzeri),
• Disiplin cezası bulunmaması,
• Çalışılan pozisyonun ihtiyaç kapsamında olması gibi şartlara bağlıdır.

Bu nedenle her 4B personelin otomatik olarak kadroya geçmesi mümkün değildir. Bu durum, sürekli olarak takip edilmesi gereken bir süreçtir.

4B Personel Alımı Yapan Başlıca Kurumlar

Kamu kurum ve kuruluşları, ihtiyaç duydukları alanlarda personel açığını kapatmak için farklı istihdam modellerine başvurmaktadır. 4B personel alımı, son yıllarda birçok kurum tarafından sıkça tercih edilen bir yöntem haline gelmiştir. Özellikle bazı bakanlıklar ve kamuya bağlı kurumlar, hem geçici ihtiyaçlarını karşılamak hem de belirli uzmanlık alanlarında esnek çalışma olanağı sağlamak amacıyla 4B statüsünde personel istihdam etmektedir.

4B personel alımı yapan kurumlar arasında öne çıkan bazı kuruluşlar şunlardır:

• Sağlık Bakanlığı: Her yıl binlerce sözleşmeli personel alımı gerçekleştirir. Hemşire, ebe, ATT, röntgen ve laboratuvar teknikeri, sağlık teknikeri, sağlık memuru gibi unvanlarda 4B sağlık personeli alımı yapılır.
• Milli Eğitim Bakanlığı: Sözleşmeli öğretmenliğin yanı sıra destek personeli, hizmetli, memur, rehberlik ve psikolojik danışmanlık gibi alanlarda 4B personel alımı yapar.
• Üniversiteler: Türkiye genelindeki devlet üniversiteleri, büro personeli, tekniker, mühendis, hemşire, temizlik ve güvenlik görevlisi gibi pozisyonlarda 4B sözleşmeli personel alımı yapmaktadır.
• Adalet Bakanlığı: Zabıt katibi, mübaşir, hizmetli, infaz koruma memuru gibi alanlarda sözleşmeli personel alımı yapar. Genellikle KPSS puanı ve uygulamalı sınav/mülakat süreçlerini içerir.
• Belediyeler ve İl Özel İdareleri: Yerel yönetimler, temizlik görevlisi, mühendis, mimar, tekniker, zabıta memuru gibi pozisyonlar için düzenli aralıklarla 4B sözleşmeli personel istihdam eder.

Bu kurumların yanı sıra Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Gelir İdaresi Başkanlığı gibi birçok kamu kuruluşu da dönemsel olarak 4B personel alımı gerçekleştirmektedir.

Söz konusu bu kurumların ilanları Resmî Gazete, ÖSYM, İŞKUR ve kamu personel alımı duyuru portalları üzerinden takip edilebilir. Adayların başvuru sürecinde ilan metninde belirtilen özel nitelikler, başvuru tarihleri ve istenen belgelere dikkat etmeleri büyük önem taşımaktadır.

Sonuç

Kamu kurumlarında esnek ve sözleşmeli çalışma modelini temsil eden 4B personel statüsü, birçok kişi için önemli bir istihdam fırsatı sunmaktadır. Her ne kadar kadrolu memurlara göre bazı hak kısıtlamaları olsa da, düzenli alımlar ve belirli şartlarda kadroya geçiş imkânı bu sistemi cazip kılmaktadır.