Deprem Anında Neler Yapmalıyız?
Buse Şenyürek
Deprem anında neler yapmalıyız sorusu, tüm ülke vatandaşlarımız tarafından sorulmalı ve cevabı aranmalıdır. Biliyorsunuz ki biz, bariz bir depremler ülkesiyiz. Ülkemizin neredeyse her bir şehri, deprem potansiyeli taşımaktadır. Ancak yine de halkımızın deprem konusunda yeterli bilince sahip olmadığı da üzücü bir gerçek. Gerek deprem öncesi hazırlıklar, gerekse de deprem anında yapılması gerekenler konusunda kendilerine yeterli bilgi sağlanamamış durumda.
Örneğin en son ki Kahramanmaraş merkezli depremler, bize bu acı gerçeği bir kez daha gösterdi. Ülkemiz, deprem bilinci konusunda daha hassas olsaydı, biz öylesine büyük depremlerde bile çok daha az kayıplar verebilirdik. Yani deprem konusundaki bilincimi arttırarak bunun üstesinden gelebiliriz. Bu içerikte, deprem olduğu an neler yapılması gerekir konusunu ele alacağız. Kendinizi bu konular dahilinde olabildiğince bilgilendirmenizi öneriyoruz. Tabii bunu çevrenizdeki insanlara duyurmanızda da elbette ki fayda var. Bu sayede, belki de olası büyük bir depremden kurtulma şansına erişebileceksiniz.
Depreme Hazırlıklı Olmalısınız
Ülkemizin hangi şehrinde yaşarsanız yaşayın, yine de depreme karşı daima hazırlıklı olmalısınız. Çünkü son zamanlarda, deprem haritasında beyaz olarak renklendirilen yerlerde bile sarsıntılar olabildiğini gördük. Mesela Konya şehrimiz, yıllardır beyaz bir deprem bölgesi olarak bilinmekteydi. Yani burası deprem açısından güvenli, burada deprem olmaz deniyordu. Ancak Kahramanmaraş merkezli büyük depremlerden sonra, Konya ilimizde de kısmen sallantıların olabildiğini gördük. Yani bizim bildiğimiz o deprem haritası, belki de çok iyimser bir tablo olabilir.
Deprem anında neler yapmalıyız diye merak eden vatandaşlar olarak, her an büyük bir deprem olacakmış gibi hareket etmeliyiz. Bu sebeple de hazırda bir deprem çantamız bulunmalı. Bu çantanızın içine, olası bir deprem anında en ihtiyaç duyacağınız şeyler eklenmelidir. Deprem çantasında bulunması gerekenleri şu şekilde sıralayabilirim;
● En az 72 saat yetebilecek miktarda su.
● En az 72 saat yetebilecek bozulmayan yiyecekler. Mesela konserveler ve bisküvi tarzı şeyler olabilir.
● İlk yardım çantası ve içerisinde de yeterli miktarda sağlık ürünleri.
● En az bir adet çadır.
● Kalın bir battaniye.
● Kalın bir uyku tulumu.
● Yanında yedek pilleri de bulunan bir el feneri.
● Telefonunuza uzun süre yetecek powerbank ve kablosu.
● Soğuk mevsim şartlarını hesap ederek hazırlayacağınız yedek kıyafetler.
● Bir miktar nakit para.
● Kullandığınız önemli ilaçlar.
● Kalem ve kağıt
● Çok amaçlı çakı
● Çakmaki
● Ulaşabileceğiniz önemli kişilere ait telefon numaralarının da yer aldığı bir dosya.
● Islak mendil, tuvalet kağıdı, tuvalet atıkları için kullanacağınız poşet tarzı hijyen ürünleri. Ayrıca birkaç tane dezenfektan.
Depreme Nerede Yakalandıysanız Orada Kalın (Eğer Güvenliyse)
Depreme büyük ihtimalle en çok vakit geçirdiğiniz yerlerde yakalanırsınız. Bu da genelde eviniz, işyeriniz veya okulunuz olacaktır. Deprem anında neler yapmalıyız diye merak ediyorsanız, bu yerlerin en güvenli kısımlarını gözünüzce detaylıca analiz edin. Olası bir depremde, bulunduğunuz odanın en güvenli kısmına geçerek orada kalmalısınız. ABD Jeolojik Araştırma Merkezi de yine depremin ana sarsıntı anında olduğunuz yerde kalmanızın size en iyi faydayı sağlayacağını bilimsel olarak kanıtlamıştır. Yine bu araştırmalara göre, depremde meydana gelmiş yaralanma ve ölümlerin çoğunun merkez sarsıntı anında hareket edilmesi ve binadan kaçmaya çalışmaktan dolayı yaşandığı bildiriliyor.
Uzmanlar, “çök - kapan - tutun” eylemlerini, olası bir deprem paniği anında kendinize adeta aşılamalısınız. AFAD, internet sitesinde bundan şu şekilde bahsediyor. Başınızı iki elinizin arasına alıp, koruyucu bir malzemeyle koruyarak güveni bir yere diz üstü çökün. Bu malzeme ise genellikle yastık olarak belirtilir. Sarsıntı geçene kadar o şekilde bekleyin. Özellikle de eski tip binalarda kapı yanlarından uzak durmanız gerekiyor. Bunun yerine, masa altları ve çamaşır makinesi gibi sağlam eşyaların yanına çökmek daha uygun olacaktır. Cam ve pencereler de yine deprem anında ilk kırılan ve yıkılan yerlerdir. Yine bu tarz yerlerden de uzak durmanızı tavsiye ediyoruz.
Eğer Güvenliyse Dışarı Çıkabilirsiniz
Siz evde güvenli bir yerdeyken sarsıntı bittiyse, binanın da sağlam kalması durumunda dışarı çıkabilirsiniz. Şimdiki tavsiyelerimiz, deprem anında bina içinde olmanız durumunda yapmanız gerekenler üzerindeydi. Şimdi de depreme dışarıda yakalanmanız durumunda yapmanız gerekenleri anlatacağız.
Depreme dışarıda yakalandığınızda, her neredeyseniz orada kalın. Deprem anında neler yapmalıyız sorusunun bilincinde olan bir kişinin binalardan, yakıt istasyonlarından, elektrik kablolarının altından, büyük direklerden vs uzak durmanız gerektiğini uzmanlar özellikle belirtiyorlar. Eğer yakınlarınızda varsa, direkt olarak açık bir alana doğru hareket etmelisiniz.
Tehlikelerden Uzak Durmalısınız
ABD merkezli bir depremle mücadele kuruluşu, deprem anındaki ölüm ve yaralanmaların çoğunun sabitlenmemiş aletlerin sarsıntıyla birlikte yerlerinden ayrılarak savrulmasına bağlıyor. Bu aletler genelde televizyonlar, dolaplar, lambalar, camlar ve kitaplıklar olabiliyor. Bu tarz tehlikeleri önlemenin yolu ise bu aletleri bulundukları konuma sabitlemektir. Deprem anında neler yapmalıyız sorusuna verilebilecek bir yanıt olarak sizlere bunu özellikle belirtmek isteriz. Yani bu, depremden önce yapmanız gereken ve belki de hayatınızı kurtaracak çok önemli bir hamledir.
