Diş Gıcırdatma (Bruksizm) Neden Olur, Tedavisi Nasıldır?

Diş Gıcırdatma (Bruksizm) Neden Olur, Tedavisi Nasıldır?

Diş gıcırdatma literatürde Bruksizm olarak adlandırılır. Birçok farklı nedene bağlı olarak yaşanabilen bu sorunun diş sağlığı üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır. Ayrıca diş gıcırdatmayla beraber diş sıkma gibi durumlar uyku sırasında da görülebilir. Tanım olarak; dişler arasında çiğneme kaslarının kasılmasıyla beraber dişlerin kenetlenmesine diş sıkması adı verilir. Gıcırdatma ise, ağızda herhangi bir besin olmamasına rağmen dişlerin birbirine temas ettirilmesi ve sağa sola ritmik bir şekilde hareket etmesidir. Gün içinde ve genelde uyku sırasında farkında olmadan yapılabilen diş gıcırdatma bazen alışkanlık haline gelebilir. Erken teşhis sayesinde tedaviye başlanarak bu sorun ortadan kaldırılabilir.

Bazı bireyler sabah uyandığında baş veya çene kası ağrısı hissedebilir. Bu tür durumlarda Bruksizm'den şüphe duyulabilir. Dişlerin sallanmasına ve ağrımasına neden olan Bruksizm ayrıca dişlerde aşınmayı beraberinde getirebilir. Üstelik diş eti ve kemik dokusunu tahrip edebilen bu sorun, alt çene eklemi sendromuna neden olabilir.

Diş Gıcırdatma (Bruksizm) Belirtileri

Diş gıcırdatma belirtileri arasında kalitesiz bir uyku süreci bulunabilir. Sabah yataktan yorgun bir şekilde kalkabilen bireyler ayrıca sosyal aktivitelerde de birçok sorunla karşılaşacaktır. Konuşmaya olan isteğin azalması, gerginlik ve aşağıdaki durumlar, Bruksizm belirtileri arasındadır;

• Hassas dişler
• Kırık veya aşınmış dişler
• Diş etlerinde çekilme
• Sürekli ağız yaraları
• Yüz ve çene kaslarında kasılmalar
• Çene ağrısı
• Sürekli baş ağrısı (migren)
• Omuz, sırt ve boyun ağrıları
• Çene kilitlenmesi
• Sürekli kulak ağrısı
• Boğaz ağrısı

Bireylerde Bruksizm olup olmadığını anlamak için kişiye bazı soruların aktarılmasında fayda var. Bu sorular;

• Dişlerinizde hassasiyet var mı?
• Uyurken ailenizden birisi dişlerinizi gıcırdattığınızı söyledi mi?
• Sabah uyandıktan sonra yüz kaslarında, kulaklarda ve çenede yorgunluk – ağrı oluyor mu?
• Omuz ve boyun kısımda ağrı yaşıyor musun?
• Eklemlerden 'klik' sesi duyuyor musun?

Diş Gıcırdatma Nedenleri

Diş gıcırdatma aslında istemsiz olarak yapılır. Birden farklı nedene bağlı olarak gelişebilen Bruksizmin psikolojik, dişsel ve sistematik olaylardan kaynaklı olduğu bilinmelidir.

Dişsel Nedenler: Daha önceleri uygulanan bir diş tedavisinin kötü sonuçlar getirmesi, Bruksizm nedenleri arasındadır. Yani dişin olması gerekenden daha küçük olması, dolgunun büyük yapılması gibi durumlar, ağız bölgesinde kapanma sorunlarına yol açar. Ayrıca protez sorunları ve benzeri işlemler için her zaman uzman diş hekimlerine başvurulması gerekir.

Sistematik Nedenler: Sistematik nedenlere bağlı olarak da diş gıcırdatma sorunu yaşanabilir. Örneğin Endokrin bozuklukları ve yetersiz beslenme ile alerji gibi faktörler bu nedenler arasındadır. Bağırsakların dolu olması da Bruksizm sebeplerindendir. Bu süreçte bağırsak duvarları dolduğu zaman beyne gönderdiği sinyallerle kasılması sağlanacaktır. Sindirim için gereken enzimler salgılanırken, mide asidi artacaktır. Tükürüğün çoğalmasıyla beraber çiğneme kasları da kasılacak ve dişlerin gıcırdatılmasına neden olacaktır.

Psikolojik Nedenler: Bireyler psikolojik nedenlere bağlı olarak Bruksizm sorunu yaşayabilir. Kıskançlık, kuvvetli pişmanlıklar, stres gibi faktörler de diş gıcırdatmaya neden olmaktadır.

Bunlara ek olarak Bruksizm diş gıcırdatma nedenleri;

• Hatalı çiğneme alışkanlıkları
• Dengesiz beslenme
• Hareketsiz yaşam
• Anksiyete
• Stres
• Gerginlik
• Bazı antidepresan ilaçların yan etkisi
• Düşük seviyede yapılan protezler
• Dişlerin kapanış şeklinde bozukluk
• Eksik dişler olarak sıralanabilir.

Uykuda Diş Gıcırdatma Belirtileri Nelerdir?

Daha çok uyku sırasında yaşanan diş gıcırdatma hali, birey tarafından fark edilmeyebilir. Elbette uyku kalitesini de etkileyen bu rahatsızlıkla ilgili yapılan araştırmalarda, toplumun yüzde 20'sinin uykuda diş gıcırdattığı saptanmıştır. Ağız açılırken ses gelmesi, yüz ağrısı, kulak, baş ve çene ağrıları ve çenede kayma gibi durumlar, uykuda Bruksizm belirtileri olarak sıralanmaktadır. Ayrıca diş etinde çekilme, diş etinde kanama, dişlerde kırılma ve aşınma ile yanakların iç kısmında aşınmalarla belirtiler kendini gösterir.

Bruksizm (Diş Gıcırdatma) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diş gıcırdatma tedavisi her zaman kişiye özel olarak uygulanmaktadır. Diş hekimi bu süreçte hastaya sorular soracak ve aldığı yanıtlara göre dişlerde inceleme yapacaktır. Bruksizm'in temel kaynağını belirledikten sonra uyurken aparey takma önerisinde bulunabilir. Ayrıca günlük stresi azaltmanın yollarını paylaşacak olan diş hekimi, ağız kapanışını düzeltmek amacıyla dolgu, kuron ya da ortodontik işlemlere başvurabilir.

Bruksizm ile ilgili yapılan araştırmalarda dişini gıcırdatan bireylerin sadece yüzde 20'sinin bu durumun farkında olduğu anlaşılmıştır. Haliyle hastalarda yöneltilecek sorular, tedavinin gidişatını belirleyecektir. Klinik bulgular eşliğinde kolayca teşhis konulduktan sonra hızlı tedaviye geçilmesi şarttır. Strese ve anksiyeteye karşı bir reakisyon olduğu düşünülen bu rahatsızlığın ayrıca uyku apnesi ve horlama sorunu olan bireylerde de sıkça görüldüğü bilinmektedir. Yine bu konudaki araştırmalarda aşırı kafein, alkol ve sigara tüketiminin ve genetik faktörlerin diş gıcırdatmada etkili olduğu anlaşılmıştır. Tedavide uygulamaya geçmeden önce kişinin bu alışkanlığının farkına varması çok önemlidir. Kaslarında kasılma fark eden bireyler hekimin önereceği egzersizlerle bu sorunu ortadan kaldırabilir. Ayrıca gerginlikten kaynaklı ortaya çıkan baş ağrıları da yine egzersizlerle giderilebilir.

Hastaların kendini takip etmesiyle gündüz vakitlerinde istem dışı diş gıcırdatmanın olup olmadığı anlaşılabilir. Bu durumda hızlıca doktora başvurmalı ve tavsiyeler alınmalıdır. Bruksizm'in getireceği ağrıların ortadan kaldırılması adına bireylerde gece plağı uygulamasına da başvurulabilir.

Diş Gıcırdatma için Gece Plağı Uygulaması

Gece plağı uygulaması Bruksizm tedavisinde kullanılmaktadır. Uyku esnasında dişlerin birbiriyle temasını engelleyen gece plağı, alt ve üst dişlerin arasında konumlandırılır. Gece koruyucu plaklar ayrıca düzenli olarak kullanılmalıdır. Bireylerin kullanımını aksatması durumunda diş kasları tekrar harekete geçmekte ve Bruksizm yeniden başlayabilmektedir. Yine de gece plağı uygulamasının tek başına yeterli olamadığı durumlar da yaşanabilir. En doğru kararı ve tedavi sürecini diş hekiminiz yönetecektir.

Diş gıcırdatma belirtilerinin olduğunu düşünen bireyler diş hekiminden randevu alarak sürece dahil olabilir. Belirtilerin tam olarak saptanmasının ardından semptomları gözlemleyecek olan diş hekimleri kapsamlı bir muayene yapacaktır. Ayrıca stresi azaltmaya yönelik tavsiyeler de sunulacağından hastaların tüm önerilere uyum sağlaması, tedavinin başarılı olmasında etkilidir.

Diş Gıcırdatma Sorunu için Bireysel Olarak Yapılması Gerekenler

Bu problemin ortadan kalkması için bireysel olarak bazı sorumlulukları üstlenmeniz gerekir. İlk olarak negatif düşüncelerin bir kenara bırakılması önemlidir. Yani olumlu düşünerek hayatınızdaki endişeleri ortadan kaldırmanızda yarar var. Alternatif olarak bilinçli farkındalık egzersizleri yapmanız önerilir. Uykuya dalmadan önce çene bölgesinde oluşan gerginliği fark ettikten sonra kaslarınızı gevşetip rahatlatmanız gerekiyor. Her uyku öncesi bu işlemi yaparak Bruksizme karşı tedbir alabilirsiniz.

Dişlerinizde yanlış hizalanma sorunu varsa mutlaka tedaviye başvurmalısınız. Diş hekiminiz dişlerin kapanış ve sıralanışını düzeltmek amacıyla braket yani diş teli önerebilir. Ya da farklı bir ortodonti yöntemine başvurabilir. Bireysel olarak yapılacaklar arasında kafein ve alkolü bırakmak da yer alır. Ayrıca gazlı içecekler, çikolata, sigara veya diğer uyarıcı maddeleri kullanmak, uyku kalitenizi doğrudan etkiler. Bu durum uyurken dişlerinizi sıkmanıza neden olur. Sadece yetişkinlerde değil çocuklarda da sıkça görülen Bruksizme karşı tüm tedavi yolları denenmeli ve uygun olan yöntem devreye alınarak diş gıcırdatmadan tamamen kurtulabilirsiniz.